Quantcast
Channel: Физика - Қазақстан ұстаздарына арналған - Әдістемелік-ақпараттық сайт sabaqtar.kz
Viewing all 254 articles
Browse latest View live

Физика 7 сынып. Иінді таразылар. Жай механизмдер.

$
0
0

7- сынып


Сабақ тақырыбы:  §70.Иінді таразылар. §71. Жай механизмдер.

  1. Оқушыларға иінді таразылар, жай механизмдер және олардың жұмыс істеу принциптері туралы  түсінік беру .
  2. Оқушыларды ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге дағдыландыру.
  3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Сабаққа қажетті құралдар: компьютер, слайдтар, видеопроектор, иінтірек, таразылар, блоктар, жүктер

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  1. Дененің механикалық энергиясы деп қандай энергияны айтады?
  2. Механикалық энергияның сақталу заңын қалай тұжырымдайды?
  3. Иіндік деген не?
  4. Күш иіні дегеніміз не?
  5. Күш моменті деген не?
  6. Қандай шарт орындалғанда қозғалмайтын ось төңірегінде айнала алатын дене тепе-теңдікте тұра алады?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Иінді таразылар

 

     Иінді таразылар дененің массасын өлшеу үшін қолданылады.

Зертханалық теңиінді таразының жұмыс істеу принципін демонстрациялау.

 Таразы тепе-теңдікте тұрғанда бұл күштердің күш моменттері тең болуы керек, яғни    немесе

Зертханалық теңиінді таразыда күш иіндері тұрақты шама:

d1=d2

m1g=m2g

m1=m2.

Егер кір тастарының массасы өлшенетін дененің массасына тең болса, онда теңиінді таразы тепе-теңдік күйде болады.

Аса ауыр денелердің массалырн анықтау үшін қолданылатын таразылардың оң және сол иіндері әр түрлі ұзындықта жасалады.

Ондай таразының тепе-теңдік шарты:

mgℓ=MgL, мұндағы m-кір тастарының массасы, М-өлшенетін дененің массасы.

Иіндері үшін он саны еселік болып келетін таразылар ондық таразылар деп аталады.

Күшті түрлендіріп, қозғалыс бағытын өзгерту үшін қолданылатын құралдар механизмдер деп аталады.

  

 

Жай механизмдерге мыналар жатады: иіндік, блок, шығыр, көлбеу жазықтық және оның өзге түрлері: сына, бұранда.

 

     

d1-жұмысшы күшінің иіні,

d2-жүктің ауырлық күшінің иіні,

 

Ғ1-жұмысшының жасайтын күші,

Ғ2-көтеретін дененің ауырлық күші.

Жұмысшы күшінің иіні ауырлық күшінің иінінен неше есе үлкен болса, жұмысы күштен сонша есе ұтады.

Әр түрлі иіндіктер тұрмыста жиі қолданылады. Мысалы:

           

Блок дегеніміз-өз осінің төңірегінен айнала қозғала алатын, шетінде науасы бар доңғалақ тегершік.

Жүк көтергенде айналу осі не жоғары, не төмен қозғалмайтын блок жылжымайтын блок деп аталады (а-сурет).

Жылжымайтын блокты теңиінді иіндік деп қарастыруға болады (ә-сурет).

 

 

Жүкпен бірге блоктың айналу осі де көтеріліп немесе төмен түсіп отырса, ондай блок жылжымалы блок деп аталады (б-сурет).

В-суретте жылжымалы блок иіндік ретінде көрсетілген. Мұндағы 0-иіндіктің тіреу нүктесі, Р-ауырлық күшінің иіні –АО, Ғ жұмыс істейтін күштің иіні-ВО.

ВО иіні АО иінінен 2 есе артық болғандықтан Ғ күші Р күшінен 2 есе кем. Күш моменттерінің тепе-теңдік шарты бойынша  Бұдан:    яғни

 Күштен ұту үшін жылжымалы және жылжымайтын блоктарды бірге пайдаланады (г-сурет).

 

  1. Пысықтау.
  2. Теңиінді таразының тепе-теңдік шарты қалай оқылады?

2.Теңиінді және ондық таразылардың жұмыс істеу принциптерінің өзгешелігі неде?

  1. Таразының Ай бетіндегі көрсетуі мен Жер бетіндегі көрсетуі бірдей бола ма?
  2. Салмақсыздық жағдайында таразы жұмыс ісьей ала ма?
  3. Бір ғана кір тасымен жұмыс істейтін таразы түрі бар ма? Бар болса, оның жұмыс істеу принципі қандай?
  4. Жай механизмдер дегеніміз не?
  5. Жай механизмдердің түрлері қандай?
  6. Жай механизмедр жұмыстан ұтыс бере ме?
  7. Иіндікті не үшін қолданады?
  8. Блок деген не?
  9. Жылжымайтын және жылжымалы блоктардың жұмыс әрекетінде қандай ерекшеліктер бар?
  10. Есептер шығару. 41ж. №1, №2.

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Бағалау.

VІІІ. Үйге тапсырма: §70. §71 41 –ж.  №3, №4.

 


Физика 7 сынып. Көлбеу жазықтық. Механиканың алтын ережесі. Механизмнің пайдалы әрекет коэффициенті.

$
0
0

7- сынып


Сабақ тақырыбы:  §72.Көлбеу жазықтық. Механиканың алтын ережесі. §73.Механизмнің пайдалы әрекет коэффициенті.

  1. Оқушыларға көлбеу жазықтық, механиканың алтын ережесі, толық жұмыс, пайдалы жұмыс, ПӘК-і туралы түсінік беру .
  2. Оқушыларды ғылыми ой қорытындыларын жасай білу дағдыландыру.
  3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Сабаққа қажетті құралдар: компьютер, слайдтар, видеопроектор.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  1. Теңиінді таразының тепе-теңдік шарты қалай оқылады?

2.Теңиінді және ондық таразылардың жұмыс істеу принциптерінің өзгешелігі неде?

  1. Таразының Ай бетіндегі көрсетуі мен Жер бетіндегі көрсетуі бірдей бола ма?
  2. Салмақсыздық жағдайында таразы жұмыс ісьей ала ма?
  3. Бір ғана кір тасымен жұмыс істейтін таразы түрі бар ма? Бар болса, оның жұмыс істеу принципі қандай?
  4. Жай механизмдер дегеніміз не?
  5. Жай механизмдердің түрлері қандай?
  6. Жай механизмдер жұмыстан ұтыс бере ме?
  7. Иіндікті не үшін қолданады?
  8. Блок деген не?
  9. Жылжымайтын және жылжымалы блоктардың жұмыс әрекетінде қандай ерекшеліктер бар?

ІІІ. Жаңа сабақ.

дененің массасы,

көлбеу жазықтық ұзындығы,

көлбеу жазықтық биіктігі,

-ауырлық күші,

тарту күші.

 

Күштен ұтыс беретін қарапйым механизмге көлбеу жазықтық   жатады.

 

яғни

     немесе

 

Көлбеу жазықтықтың бойымен денеге әрекет ететін тарту күші оның ауырлық күшінен неше есе кем болса, көлбеу жазықтықтың ұзындығы оның биіктігінен сонша есе артық болады.

Механиканың алтын ережесі: күштен қанша есе ұтсақ, орын ауыстырудан сонша есе ұтыламыз.

Механиканың алтын ереесінің иіндіктер үшін орындалатынын көрсетейік.

Иіндік бұрылған кездегі күштердің істейтін жұмыстары:  және

Иіндіктің сол жақ ұшінің потенциалдық энергиясы белгілі бір шамаға өссе, оң жағының потенциалдқ энергиясы сондай шамаға кемиді. Сондықтан  

   Ендеше

Механизмдердің өздерін қозғалысқа келтіретін жұмыс жалпы немесе толық жұмыс делінеді.

Механизмдердің  басқа денелерді қозғалысқа келтіретін жұмысы пайдалы жұмыс деп аталады.

Механизмнің немесе машинаның пайдалы әрекет коэффициенті деп пайдалы жұмыстың толық жұмысына қатынасын айтады:

  1. Пысықтау.
  2. Көлбеу жазықтықтың формуласы қалай жазылады?
  3. «Механиканың алтын ережесі» қалай оқылады?
  4. «Механиканың алтын ережесі» барлық механизмдер үшін орындала ма? Мысал келтіріңдер.

4.Жалпы жұмыс пен пайдалы жұмыстың айырмашылығы анықталады?

  1. Мәңгі қозғалтқыштар жасау мүмкін бе?
  2. Есептер шығару. В.И.Кем, Б.А.Кронгарт. Есептер мен жаттығулар жинағы,№554, №555, №556.

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Бағалау.

VІІІ. Үйге тапсырма: §72. §73. 19-тапсырма.

Физика 7 сынып. Есептер шығару.

$
0
0

7-сынып.

Есептер шығару.

Сабақ мақсаты:

  • Оқушылардың «Жұмыс.Қуат.Энергия» тарауы бойынша алған теориялық білімдерін есеп шығару барысында қолдана білуге дағдыландыру.
  • Оқушыларды өз бетінше ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, ізденімпаздыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: бекіту

Сабаққа қажетті құрал-жабдықтар: карточкалар, В.И.Кем, Б.А.Кронгарт. Есептер мен жаттығулар жинағы, Р.Башарұлы, Ж.Бақынов. Дидактикалық материалдар.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Өткен тақырып бойынша негізгі ұғымдар мен формулаларды еске түсіру.

ІІІ. Есептер шығару.

№439. Массасы 400 г қаршығаны ауа тасқыны 70 м биікке көтереді. Құсты көтерген күштің жұмысын анықтаңдар.

№440. Автокран массасы 1,5 т жүкті көтеріп, 22, 5 кДж жұмыс атқарды. Сонда жүк неше метрге жоғары көтерілді?

№453. Массасы 10,5 т көмір артқан қауға шахтыдан бір қалыпты көтерілгенде 6200 кДж жұмыс істелінеді. Шахтаның тереңдігі қандай?

№475. Спортшы массасы 200 кг штанганы 4 с-те 2 м-ге көтерді. Сонда оның қуаты қандай?

№476. 1 сағатта 18000 кДж жұмыс өндірген двигательдің қуатын анықтаңдар.

№481. Қуаты  3МВт тепловоз 150 кН күшпен құрамды тартып келе жатыр. Осы құраммен 48 км жолды бір қалыпты жүріп өту үшін қанша уақыт керек?

№490. Жүк көтеруші машинаның қуаты  4кВт. Ол қандай жүкті 15 м биіктікке  2 минут ішінде көтере алады?

 №504. Иіндіктің ұштарына 40 Н және 240 Н күштер әсер етеді. Кіші күш ілінгенге дейінгі тірек нүктесінің қашықтығы  6см. Егер иіндік теңгерілген қалыпта болса, иіндіктің ұзындығын табыңдар.

№513. Тепе-теңдік күйдегі иіндіктің иіндері сәйкес  15 және 90 см-ге тең. Иіндікке түсетін күш 1,2Н. Үлкен күштің мәнін табыңдар.

№8. Қатаңдығы 1,5∙105 Н/м серіппені серпімділік күшінің әсерінен 2 см-ге ұзартса, серіппенің потенциалдық энергиясы қандай болады?

№10. Массасы 50 тонна реактивті ұшақ Жермен салыстырғанда 300 м/с жылдамдықпен қозғалса, оның кинетикалық энергиясы қандай болады?

 IV.Карточкамен жұмыс жасаған оқушылардың жұмысын тексеру.

  1. Қорытындылау.

VII. Бағалау.

VIII. Үйге тапсырма:  №7 зертханалық жұмысқа дайындық.

 

Физика 7 сынып. Зертханалық жұмыс №7

$
0
0

7-сынып

Зертханалық жұмыс №7

Тақырыбы: Денені бірқалыпты көтеру кезіндегі жұмысты анықтау. Көлбеу жазықтықтың ПӘК-н анықтау.

Жұмыстың мақсаты: денені h биіктікке көтергенде істелетін пайдалы жұмыстың сол денені осы биіктікке көлбеу жазықтық бойымен көтергенде істелетін толық жұмыстан кем болатынын көрсету.

Құрал-жабдықтар: тақтай, динамометр, өлшеуіш таспа, ағаш білеуше, штатив.

1-тапсырма. Денені h биіктігіне бірқалыпты тік жоғары көтергенде істелетін жұмысты анықтау.

Жұмыстың барысы: денені h биіктігіне бірқалыпты тік жоғары көтеру үшін F1 күші А1 жұмысын істейді: А1=F1h.

Денені бірқалыпты тік жоғары көтеретін F дененің ауырлық күшіне тең: F1=P.

Оны динамометрмен тікелей өлшеу керек:

  1. білеуді көтеретін h биіктігін таңдап алыңдар;
  2. білеудің ауырлық күшін динамометрмен өлшеңдер;
  3. білеуді h биіктігіне бірқалыпты тік жоғары көтергенде істелетін жұмысты есептеп шығарыңдар.

2-тапсырма. Денені көлбеу жазықтық бойымен h биіктігіне бірқалыпты тік жоғары көтерудің орнына, F2 күшін түсіріп ұзындығы ℓ көлбеу жазықтықты пайдаланып көтеруге болады. Алайда, көлбеу жазықтықты пайдаланғанымызда, механиканың алтын ережесі бойынша күштен ұтқанымызбен (F1< F2), оның есесіне жлдан ұтыламыз (ℓ >h). Көлбеу жазықтықты пайдаланғанда істелген А2 жұмыс мынаған тең: А2=F2. ℓ

«Алтын ережеге» сәйкес үйкеліс есепке алынбаған жағдайда А1 және А2 жұмыстары бір-біріне тең: А2= А1немесе F1h=F2. ℓ

Практикада үйкелісті болдырмау мүмкін емес, сондықтан толық жұмыс А2 пайдалы А1 жұмыстан іс жүзінде үлкен: А1< А2.

  • тақтайды 175-суреттегідей көлбеу орналастырыңдар;
  • көлбеу жазықтықтың ℓ ұзындығын өлшеңдер;
  • білеуге динамометрді іліп, оны көлбеу жазықтықтың бойымен жоғары қарай бірқалыпты қозғалтып тартыңдар да, F2 тарту күшін өлшеңдер;
  • білеуді көлбеу жазықтықтың бойымен бірқалыпты көтергенде істелетін А2 жұмысты есептеңдер.

3-тапсырма. Көлбеу жазықтықтың пайдалы әсер коэффициентін анықтау.

Жұмыстың барысы.

 Көлбеу жазықтықты пайдаланып, білеуді көтергендегі көлбеу жазықтықтың ПӘК-і пайдалы А1 жұмысты толық А2 жұмысқа бөлгенге тең:

η= А1/ А2 немесе пайызбен есептесек: η= А1/ А2·100%

ПӘК-ін табу үшін:

  1. Көлбеу жазықтықтың ПӘК-н есептеңдер;
  2. Механиканың «алтын ережесін» пайдаланып, үйкеліс есепке алынбаған жағдайда, көлбеу жазықтық күштен қандай ұтыс беретінін есептеңдер. Есептелген F2 мәнімен динамометр арқылы өлшенген F2 мәнін салыстырыңдар,
  3. Көлбеу жазықтықтың h биіктігін өзгертіңдер де, істелген жұмыстарды(пайдалы және толық) және көлбеу жазықтық ПӘК-н анықтаңдар;
  4. Зертханалық жұмыстың барлық тапсырмалары бойынша алынған нәтижелерді мына кестеге түсіріңдер:

 

реті

Көлбеу жазықтықтың бойымен тарту күші, F2(Н)

Ауырлық күші, F1(Н)

Білеуді көлбеу жазықтық бойымен қозғалтып көтергенде істелетін толық жұмыс А22 (Дж)

Көлбеу жазықтық

тың ұзындығы, ℓ(м)

Көлбеу жазықтықтың биіктігі,h

(м)

Білеуді тік жоғары көтергенде істелетін пайдалы жұмыс,

А1=F1h.

 

ПӘК

(%)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. Қорытындылау.
  2. Бағалау.

 

Физика 7 сынып. Зертханалық жұмыс №8

$
0
0

7-сынып.

Зертханалық жұмыс №8

Тақырыбы: иіндіктің тепе-теңдік шарттарынын анықтау

Мақсаты: күш моменттері ережесінің дұрыстығын иінтіректі  пайдаланып, эксперимент жүзінде тексеру.

Құрал-жабдықтар: штативке орнатылған иіндік, жүктер жиынтығы, сызғыш, динамометр.

1-тапсырма. Екі күштің әрекетіндегі иіндіктің тепе-теңдік шартын тексеру.

Жұмыстың барысы:

  1. Оқулықтағы «Иіндік», «Иіндікке түскен күштердің тепе-теңдігі», «Күш моменттері» туралы материалдарды қайталау;
  2. Иіндіктің екі ұшындағы бұрандаларды бұрап, оны горизонталь орналасатындай етіп теңгеріңдер;
  1. Иіндіктің сол айналу білігінен ℓ1 қашықтыққа массаларының қосындысы m1 болатын екі жүк іліңдер. Тәжірибе жасап, иіндіктің оң жағына оны тепе –теңдікке келтіретін бір жүкті айналу білігінен қандай ℓ2 ара қашықтықта ілуге болатынын анықтаңдар. Алынған мәліметтерді төмендегі кестеге жазыңдар:

 

Масса, m1(г)

Иін, ℓ1(см)

Күш,

F1 (Н)

                                    Күш моменті,

              М1 (Н·м)

Масса,

m 2 (г)

Иін, ℓ2(см)

Күш,

F2 (Н)

Күш моменті,

М2 (Н·м)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. М1 және М2 күш моменттерін салыстыра отырып, алынған эксперимент нәтижелерінің күш моменттер ережесінен қаншылықты ауытқитындығын анықтаңдар. Ауытқуды анықтау үшін күш моменттерінің айырымын (М12) олардың орташа мәніне бөлу керек:

     Ауытқу= (М12): (М12)/2·100%

2-тапсырма. Әр түрлі нүктелерге түсірілген күштердің әрекетіндегі  иіндіктің тепе-теңдік шартын тексеру.

Жұмыстың барысы:

  1. Біліктің екі жағындағы кез келген ілгекке әр түрлі жүкті іле отырып, иіндікті тепе-теңдік күйге келтіріңдер;
  2. Иіндікті сағат тілінің бағытында айналдыратын күштердің күш моменттерінің қосындысын табыңдар:

    Моң= М12+...+Мn;

  1. Иіндікті сағат тіліне кері бағытта айналдыратын күштердің күш моменттерінің қосындысын анықтаңдар;

Мсол= М12+...+Мк;

  1. Оң және теріс күш моменттерін салыстыра отырып, экспериментте

     алынған нәтижелердің моменттер ережесіне сәйкестігін көрсетіңдер.

  1. Қорытындылау.
  2. Бағалау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Физика 7 сынып. Жылдық тест жұмысы

$
0
0

7- сынып


Жылдық тест жұмысы

Мақсаты:

  1. Оқушылардың жылдық материалды қалай меңгергендерін тексеру, тинянақтау, қорытындылау.
  2. Оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.
  3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: тест жұмысы

Сабақ әдісі: өз бетімен жұмыс

Сабаққа қажетті құралдар: таратпа тест жұмыстары

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Тест жұмысын орындау.

І нұсқа


  1. 1. Әтір иісі бөлмеге қандай құбылыстың әсерінен тарайды?

А. Диффузия

В. Конвекция

С. Электрлену

Д. Иондалу

  1. Астрономиялық денелерге не жатпайды?

А. Жұлдыздар.

В. Планеталар

С. Кометалар

Д. Аметистер

  1. Берілген сөздердің қайсысы физикалық дене болып табылады?

А. Ұшақ

В. Дыбыс

С. Метр

Д. Жылдамдық

  1. Төмендегі құбылыстардың қайсысы механикалық құбылыстарға жатады?

А. Автомашинаның қозғалысы

В. Жапырақтың сарғаюы

С. Картоптың бүлінуі

Д. Найзағайдың жарқырауы

  1. Астрономияның ең негізгі құралы қалай аталады?

А. Микроскоп

В. Телескоп

С. Линза

Д. Окуляр

  1. Жылдамдықтың өлшем бірлігін көрсетіңіз.

А. с

В. кг

С. м

Д. м/с

  1. Сұйықтың көлемін өлшеуге арналған құралды атаңыз.

А. Өлшеуіш сызғыш

В. Ареометр

С. Манометр

Д. Мензурка

  1. Бетке перпендикуляр бағытта әрекет ететін күштің, осы беттің ауданына қатынасымен анықталатын шаманы қалай атайды?

А. Үйкеліс күші

В. Серпімділік күші

С. Қысым күші

Д. Қысым

  1. Таразының оң табақшасына 20 г, 1 г, 500 мг, 10 мг кірлерді салған кезде, оның сол жақ табақшасындағы денемен теңесті. Өлшеніп жатқан дененің массасы қандай?

А. 26 г 11 мг

В. 20 г 511 мг

С. 531 мг

Д. 21 г 510 мг

  1. Заттар қандай күйде пішіні мен көлемін сақтайды?

А. Газ тәрізді

В. Сұйық

С. Қатты немесе сұйық

Д. Қатты

  1. Мензурка бөлігінің құнын анықта.

А. 50 мл     

В. 12,5 мл                  

С. 200 мл

Д. 25 мл

  1. Бірқалыпты қозғалған дененің жылдамдығы қандай өрнекпен анықталады?

А.  

В.

С.

Д.

  1. Бірқалыпты түзу сызықты қозғалған дененің жылдамдығы 108 км/сағ. Дененің осы жылдамдығын м/с-пен өрнекте.

А. 30 м/с

В. 54 м/с

С. 0,108 м/с

Д. 0,30 м/с

  1. Жұмыстың өлшем бірлігін көрсетіңіз.

А. Ньютон

В. Ватт

С. Паскаль

Д. Джоуль

  1. Қандай күштің әсерінен барлық денелер жердің бетіне түседі?

А. Үйкеліс

В. Дененің салмағы

С. Серпімділік

Д. Тартылыс

  1. .Кинетикалық энергияны есептеу формуласы қандай?

А.

В.

С.

Д.

  1. Деформацияланған дененің потенциалдық энергиясының формуласы:

А.

В.

С.

Д.

  1. Атмосфералық қысымды өлшеу тәсілін кім енгізді?

А. Ньютон

В. Паскаль

С. Королев

Д. Торричелли

  1. Үрленеген шарды сығатын болсақ, оның ішіндегі молекулалардың ара қашықтығы қалай өзгереді?

А. Өзгермейді.

В. Артады

С. Бастапқы артып, сосын кемді

Д. Кемиді.

  1. Жұмыстың орындалу тездігін сипаттайтын шаманы қалай атайды?

А. Қуат

В. Жылдамдық

С. Энергия

Д. Күш моменті

  1. Бір дене екінші дененің бетімен қозғалғанла пайда болатын күш

А. Ауырлық күші

В. Қысым күші

С. Дененің салмағы

Д. Үйкеліс күші

  1. Қалыпты атмосфералық қысымның мәні неге тең?

А. 1 Н

В. 760 мм.сын. бағ.

С. 10 Па

Д. 760 Па

  1. Массасы 461,5 г, ал көлемі 65 см3 металдың тығыздығы қандай?

А. 461,5 г/см3

В. 65 г/см3

С. 7,01 г/см3

Д. 7,1  г/см3

  1. Иінге 3 Н күш әсер тедеі. Егер күштің иіні 15 см болса, осы күш моменті неге тең болады?

 А. 45 Н·м

В. 0,45 Н·м

С. 0,2 Н·м

Д. 20 Н·м

  1. Егер денеге әрекет ететін ауырлық күші Архимед күшінен артық болса, онда

А. Дене сұйықтың бетінде қалқиды

В. Дене сұйықтың кез келген жерінде тепе-теңдік қалпын сақтай алады.

С. Дене сұйық ішінде жүзіп жүреді.

Д. Дене сұйыққа батады.

  1. Барометр тау бөктерніде 760 мм. сын. бағ., ал тау шыңында 720 мм. сын. бағ. қысымды көрсетеді. Осы деректерді пайдаланып, таудың биіктігін анықтаңыз.

А. 600 м

В. 560 м

С. 520 м

Д.440 м

  1. Массасы 10 т көмірді шахтадан көтергенде 6200 кДж жұмыс істеледі. Шахтаның тереңдігі қандай?

А. 32 м

В. 320 м

С. 62 м

Д. 620 м

  1. Жалпы массасы 50 т реактивті ұшақты жермен салыстырғанда 300 м/с жылдамдықпен басқарып келеді. Ұшақтың кинетикалық энергиясы қандай?

А. 2,25·107 Дж

В. 2,25·108 Дж

С. 2,25·109 Дж

Д. 2,25·1010 Дж

  1. Көлдің 0,001 км тереңдігіндегі судың қысымын анықтаңыз. (ρ=1000 кг/м3).

А. ≈102 Па

В.  ≈104 Па

С.  ≈103 Па

Д.  ≈106 Па

  1. Спортшы салмағы 200 кг штанганы 2 м биіктікке 4 с-та көтереді. Қандай қуат жұмсалады?

А. 100 Вт

В. 1 кВт

С. 1 кДж

Д. 100 Дж

 

 

ІІ нұсқа.


  1. Физика нені зерттейді?

А. Табиғат құбылыстарын

В. Химиялық құбылыстарды

С. Физикалық құбылыстарды

Д. Жердегі өмір жағдайын

  1. Астрономия пайда болды?

А. Қазағушылықтан

В. Физикадан

С. Адамдардың тағдырын болжау үшін

Д. Уақытты өлшеу үшін және аспан денелерінің қозғалысын бақылау үшін

  1. Қай құрал өлшеуіш құралдарға жатпайды?

А. Сызғыш

В. Манометр

С. Ареомтер

Д. Тұтқа

  1. Күн жүйесіндегі планеталардың орбитасы не тәріздес болып келеді?

А. Эллипс

В. Шеңбер

С. Парабола

Д. Эллипс және парабола

5.Зат болып табылатын сөзді атаңыз

А. Доп

В. Үстел

С. Қасық

Д. Темір

  1. Физикалық шама болып табылатын сөзді көрсетіңіз.

А. Мұздың еруі

В. Термометр

С. Уақыт

Д. Сағат

  1. Диффузия қүбылысы жылдамдырақ болады-

А. Ыстық суда

В. Суық суда

С. Жылы суда

Д. Бірдей

  1. Бір қалыпты қозғалыс жылдамдығының формуласы

А.

В.

С.

Д.

  1. Қайық өзен ағысымен жүзіп барады. Қайықтың сумен салыстырғандағы жылдамдығы 2 м/с, өзен ағысының жылдамдығы 0,5 м/с. Қайықтың жағамен салыстырғандағы жылдамдығы қандай?

А. 0,5 м/с

В. 2 м/с

С. 1,5 м/с

Д. 2,5 м/с

  1. Автобустың жолаушылары еріксіз оңға қарай қисаяды. Автобустың қозғалысы қалай өзгереді?

А. Автобус кенет жылдамдығын кемітті

В. Автобус жылдамдығын кенте арттырды

С. Автобус оңға бұрылды

Д. Автобус солға бұрылды.

  1. Халықарлық бірліктер жүйесінде массаны қандай бірлікпен өлшейді?

А. Грамм

В. Килограмм

С. Ньютон

Д. Тонна

  1. Мрамордың тығыздығы 2,7 г/см3, оны кг/м3-пен өрнекте.

А. 27 кг/м3

В. 2700 кг/м3

С. 270 кг/м3

Д. 0,027 кг/м3

13.Сұйық көлемін өлшеу тәсілімен атмосфералық  қысымды неліктен өлшеуге болмайды?

А. Ауадан жеңіл

В. Атмосферада нақты шекара жоқ

С. атмосфераның тығыздығы биіктігіне байланысты

Д. Атмосферада нақты шекара жоқ және оның тығыздығы биітігне байланыст азаяды.

  1. Жабық ыдыстағы газдың температурасын төмендеткенде оның қысым қалай өзгереді?

А. Өзгермейді.

В. Артады

С. Кемиді

Д. Дұрыс жауабы жоқ

  1. Жай механизмедердің қайсысы жылжымайтын білік иіндік немесе көлбеу жазықтық жұмыста үлкен ұтыс бере алады?

А. Иіндік

В. Көлбеу жазықтық

С. Жылжымайтын білік

Д. Барлық жай механизмдер бірдей ұтыс береді.

  1. Дененің массасы 20 кг. Оған әсер ететін ауырлық күші қандай?

А. 19,6 Н

В. 0,49 Н

С. 196 Н

Д. 1960 Н

  1. Биіктігі 5 м мұнай қабаты ыдыс түбіне қандай қысым түсіреді? (ρ=800 кг/м3).

А. ≈ 160 Па

В. ≈ 400 Па

С. ≈ 40000 Па

Д. ≈ 4000 Па

  1. Гидравликалық престің кіші поршенінің ауадны 10 см2. Оған әсер ететін күш 200 Н. Үлкен поршеннің ауадны 200 см2, үлкен поршеньге қандай күш әсер етеді?

А. 1 кН

В. 400 Н

С. 4 000 Н

Д. 40 Н

  1. Күш пен орын ауыстыру бағыттас болған жағдайда механикалық жұмысты есептеу формуласы қандай?

А.

В.

С.

Д.

  1. «Волга» автомобилі 2 сағатта 144 кДж жұмыс жасаса, оның қуаты қандай?

А. 288 кВт

В. 72 кВт

С. 15 кВт

Д. 20 Вт

  1. Аспан денелерінің қозғалысын зерттеуге арналған орын қалай аталады?

А. Консерватория

В. Обсерватория

С. Амбулатория

Д. Лаборатория

  1. Қуат дегеніміз не?

А. Күш пен жол көбейтіндісі

В. Бетке перпендикуляр әсер ететін осы беттің ауданына қатынасы

С. Жұмыстың уақытқа қатынасы

Д. Күш пен уақыттың көбейтіндісі.

  1. Басқа денелер әсерін тигізбегенде, дененің жылдамдығын сақтау құбылыс қалай аталады?

А. Тыныштық

В. Қозғалыс

С. Ұшу

Д. инерция

  1. Кеменің төменгі бөлігі бататын тереңдікті қалай атайды?

А. Жүзушілік

В. Шөгім

С. Су ығыстырым

Д. Ватер сызығы

 

  1. Қар үстінде шаңғыда тұрған адамның массасы 70 кг 2 шаңғы бетінің ауданы 2300 см2 тең. Адамның қар бетіне түсіретін қысымын табыңыз.

А. 304 Па

В. 30,43 Па

С. 3043 Па

Д. 0,304 Па

  1. Арқан тарту ойынына 2 адам сайысуда. Бірінші адам арқанды өзіне қарай 400 Н күшпен тартады, ал екіншісі 100 Н күшпен солға қарай тартады. Олардың теңәрекетті күші неге тең? Арқан қай жаққа қарай бағытталады?

А. 100 Н, солға

В. 400 Н, оңға

С. 300 Н, солға

Д 500Н, оңға

  1. Суға көлемі 125 см3 болатын дене батырылған, осы денеге әрекет ететін Архимед күшін анықтаңдар. Судың тығыздығы 1000 кг/м3.

А. 12,5 Н

В. 1,25 Н

С. 0,125 Н

Д. 1250 Н

  1. Жер Күннің айналсында 30 км/сағ орташа жылдамдықпен қозғалады. Жер 1 сағ ішінде өз орбитасы бойымен қанша жол жүреді?

А. 30 км

В. 0,5 км

С. 1800 км

Д. 108000 км

  1. Салмағы 40 Н денені 120 см биіктікке көтергенде істелетін жұмысты есептеңдер.

А. 4,8 кДж

В. 4,8 Вт

С.4,8 Дж

Д. 48 Дж

  1. Амортизатордың серіппесі 320 Н күш әрекетінен 9 мм-ге сығылды. Серіппенің қатаңдығын анықтаңыз.

А. ≈36 Н/м

В. ≈36000 Н/м

С. ≈3600 Н/м

Д. ≈360 Н/м

 

 

 

 

 

.

 

ІІІ нұсқа

 

 


  1. Қай ұғым зат болып табылады?

А. Кітап

В. Қалам

С. Үстел

Д. Мыс

  1. Жүрілген жолдың өлшем бірлігі ?

А. метр

В. секунд

С. килограмм

Д. литр

  1. Әлемнің гелиоцентрлік жүйесінің негізін қалаушы кім?

А. Птолемей

В. Коперник

С. Бруно

Д. Кеплер

  1. Дененің немесе материалдық нүктенің санақ денесімен салыстырғандағы қозғалысы кезіндегі сызық түрінде қалдырған ізі қалай аталады?

А. Орын ауыстыру

В. Жүрілген жол

С. Кескін

Д. Траектория

  1. Денелердің өзара әсерін сипаттайтын шама

А. Масса

В. Жылдамдық

С. Күш

Д. Уақыт

  1. 1 грамда қанаш миллиграмм бар?

А. 10

В. 100

С. 1000

Д. 0,001

  1. Суы бар стаканға бояу тамшысы түсті. Стакандағы су түгел боялды. Қандай құбылысты байқадыңдар?

А. Кебу

В. Диффузия

С. Конвекция

Д. Булану

  1. Дененің температуарсы артқан сайын молекулалардың бейберекет қозғалысының жылдамдығы арта ма?

А. Артады

В. Кемиді

С. Өзгермейді

Д. Дұрыс жауабы жоқ

  1. Физиканың ең басты зерттеу әдістерінің бірі

А. Эксперимент

В. Талдау

С. Кесте

Д. График

  1. Күн мен түннің алма-кезек ауысуының басты себебі неде?

А. Жердің өз осінің төңірегінде үздіксіз айналуы

В. Жердің Күн төңірегінде айналуы

Д. Күннің батуы мен шығуы

  1. Сырғанау үйкеліс күшін есептеуге арналған формула

А.

В.

С.

Д.

  1. Жұмыстың орындалу тездігін сипаттайтын шама

А. Қуат

В. Күш

С. Энергия

Д. Жылдамдық

  1. Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал

А. Метраном

В. Манометр

С. Ареометр

Д. Барометр

  1. Төменгі жағдайлардың қайсысында денені материалдық нүкте деп есептеуге болады?
  2. Ұшақ Алматыдан Мәскеуге сапар шекті
  3. Ұшақ өлі тұзақ фигурасын жасап жүр
  4. Конькиші еркін жаттығу орындауда

А. 3

В. 1

С. 2

Д. Ешқайсысы да

  1. Дененің тірекке немесе аспаға әрекет ететін күші қалай аталады?

А. Ауырлық күші

В. Салмақ

С. Реакция күші

Д. Үйкеліс күші

  1. Заттың көлем бірлігіндегі массасына тең физикалық шаманы қалай атайды?

А. Көлем

В. Тығыздық

С. Масса

Д. Энергия

  1. Механикалық энергияның сақталу заңы

А.

В.

С.

Д.

  1. Потенциалдық энергияның формуласы қандай?

А.

В.

С.

Д.

  1. Жай механизмдерде күштен қанша есе ұтсақ, жолдан сонша есе ұтыламыз деген қағида, бұл-

А. Тепе-теңдік шарты

В. Қозғалыстың сақталу заңы

С. Механиканың «алтын ережесі»

Д. Механиканың «негізгі ережесі»

  1. Суға батып бара жатқан адамды ит оңай сүйреп шығарады, ал жағада оны орнынан қозғалта алмайды. Себебі неде?

А. Ортаның кедергісі артады

В. Су киімнің әсерінен адамның салмағы артады

С. Итеруші күш азаяды

Д. Ит адамның оқыс қимылынан қорқады 

  1. Қалыпты атмосфералық қысымның мәні неге тең?

А. 760 мм.сын. бағ.

В. 760 Па

С. 133,3 Па

Д. 76 мм.сын. бағ.

  1. Медициналық шприцтің инесін суға малған. Неліктен шприц поршенін кері қарай тартқан кезде, су жоғары көтеріледі?

А. Судың молекулалары поршеньнің молекулаларымен тартылады

В. Поршеньнің  қозғалысынан су көтеріледі.

С. Поршеньнің қысымы кемиді

Д. Атмосфералық қысымнан су жоғары көтеріледі

  1. Жұмысты қандай формуламен анықтайды?

А.

В.

С. 

Д.

  1. Майдың 0,5 м тереңдіктегі қысымын табыңдар. (ρ=900 кг/м3).

А. 45·102 Па

В. 4,5 кПа

С. 450 Па

Д. 45000 Па

  1. Массасы 10 т көмірді шахтадан көтергенде 6200 кДж жұмыс істеледі. Шахтаның тереңдігі қандай?

А. 32 м

В. 320 м

С. 620 м

Д. 62 м

  1. Серіппе 4 Н күш әрекетінен 0,02 м-ге ұзарды. Серіппенің қатаңдығын анықтаңдар.

А. 2 Н/м

В. 500 Н/м

С. 5 Н/м

Д. 200 н/м

  1. Қуаты 30 Вт желдеткіш 10 минутта қанша жұмыс жасайды?

А. 1,8 кДж

В. 18 кДж

С. 180 кДж

Д. 3 Дж

  1. Алюминийден жасалған бұйымның ауадағы салмағы 15 Н, ал суға батырылғандағы салмағы 9,5 Н. Архимед күшін анықтаңдар.

А. 24,5 Н

В. 245 Н

С. 2,45 Н

Д. 5,5 Н

  1. Дененің 10 с уақыт ішінде координатасы 200 м-ге өзгерді. Ол қандай жылдамдықпен жүрген?

А. 2000 м/с

В. 200 м/с

С. 20 м/с

Д. 0,5 м/с

  1. Массасы 3 кг, көлемі 200 см3 металдың тығыздығы қандай?

А. 15000 кг/м3

В. 1500 кг/м3

С. 150 кг/м3

Д. 15 кг/м3

ІІІ. Қорытындылау.

  1. Бағалау.

 

 

 

 

Физика 11 сынып. Жұлдыздың планеталық жүйесі. Күн жүйесі.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §11.1. Жұлдыздың планеталық жүйесі. Күн жүйесі.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  жұлдыздың планеталық жүйесі, күн жүйесі туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. «Жұлдыздар және Күн» тарауын қортындылау. Өздік жұмыс 20 минут.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Кеңістікте Күнге жақын орналасқан өлшемі үлкен, өзіне тән қозғалысы бар бірнеше жұлдыз табылды.

 

Бірнеше жылғы бақылаулар осы жұлдыздардың бірі кеңістіктегі өзіне тән траекториядан шын мәнінде де периодты түрде ауытқып отыратыны байқалды. Осы ауытқулар арқылы жұлдыздың күңгірт серіктерінің массалары анықталды.

Планеталар жүйесін спектроскопиялық әдіспен іздеудің де болашағы зор.

2005 ж. Наурыз айының соңында Күн жүйесінен тыс табылған планеталар жүйесінің саны 152-ге жетті. 134 жұлдыздың планеталар жүйесі бар екені белгілі болып отыр. 14 жұлдыздың бірден артық планетасы бар.

Күн жүйесі жөніндегі түсініктің дамуы.

Өзінің дүние жүйесі туралы поляктың ұлы астрономы Николай Коперник (1473 – 1543) ол өзі қайтыс болған жылы жарық көрген “Аспан сферасының айнала қозғалысы жөнінде” деген еңбегінде жазған еді. Оның ілімі бойынша, дүние центрінде Жер емес, Күн тұр. Жерді айнала Ай қозғалып жүреді. Жердің өзі Күннен қашықтығы бойынша (Меркурий мен Шолпаннан кейін) үшінші ғаламшар болып саналады. Ол Күнді айнала және өз осінен айналады. Жердің орбитасының сыртында Марстың, Юпитердің және Сатурнның орбиталары орналасқан. Коперник “жылжымайтын жұлдыздар сферасын” Күннен өте қашыққа орналастырды.

Коперник ұсынған дүние жүйесі гелиоцентрлік деп аталады. Ол ғаламшарлардың тұзақ тәрізді қозғалысын біздің Күнді айнала қозғалатын ғаламшарларды қозғалмайтын Жерден емес өзі де Күнді айнала қозғалатын Жерден бақылайтындығымыздан бізге солай көрінеді деп қарапайым және табиғи түрде түсіндірді.

Күн жүйесіндегі  заңдылықтарғы қарамай планеталар ішкі құрылымдарымен, өз осьтерінен айналу периодтарымен, атмосферасының құрамымен өзгешеленеді.

Планеталардың Күнге дейінгі орташа қашықтығы Тициус-Бодэ заңына бағынады:

 

 

Егер Күннің бірінен кейін бірі түсірілген бірнеше фотосуреттерін салыстырар болсақ, онда барлық дақтардың орын ауыстырғандарын байқауға болады. Бұл Күннің айналуы себебінен болады. Күн айналысы біртұтас қатты дененің айналысына ұқсамайды. Күн экваторы маңында жақын орналасқан дақтар орта ендіктерде орналасқан дақтардан ылғи озып отырады. Демек, Күннің әр қабатының айналу жылдамдығы әр түрлі. Күннің өз осінен бір айналуы экватор аймағында 25, ал Күннің полюсіне жақын аймағында - шамамен 30 Жер тәулігінде өтеді. Күн экваторындағы сызықтық жылдамдық 2 км/с. Бақылаулардың көрсетуінше, барлық дақтар (Күннің) щығыс жиегіненбатыс жиегіне қарай орын ауыстырады. Демек, Күн өз осін оның төңірегінде ғаламшарлардыңқозғалу бағытымен айналады.

Күннің өлшемдері, массасы және жарқыраулығы. Күн радиусы Жердің радиусымен салыстырғанда одан 109 есе6 ал к-лем3 шамамен 1 300 000 есе зор. Күн массасы да  орасан зор. Ол Жер массасынан 330 000 еседей және оның төңірегіндеқозғалатын барлық ғаламшарлардың жалпы масасынан 750 еседей көп.

Жердің Күнненалатын энергиясының мөлшері Күн тұрақтысы деп аталатын шамамен сипатталады. Күн тұрақтысы деп 1 с-та Жер атмосферасынан тысқары, Жердің Күннен орташа қашықтығында күн сәулесіне перпендикуляр орналасқан, ауданы 1 м алаңша бетіне түсетін толық энергия мөлшерін атайды.

Күн тұрақтысын өлшеу үшін биік тау бекетінде арнаулы ыдыстағы судың Күн сәулелерімен қыздырылған қара түсті металл шарықтан алған жылу мөлшерін анықтайды.

Инфрақызыл және ультракүлгін сәулелердің Жер атмосферасында жұтылуын ескеріп, атқарылған мұқият өлшеулер нәтижесінде Күн тұрақтысы 1400 Вт/м-ге тең (дәлірек шамасы бұдан біршама кем) болып шықты.

Күн тұрақтысын өлшеу көп жылдар бойы атқарылып келді. Оның мәні іс жүзінде өзгермейді екен. Яғни уақыт бірлігінде шығаратын толық энергиясы тұрақты. Егер Күн тұрақтысын радиусы Жердің Күннен орташа қашықтығына тең сфераның ауданына көбейтсе, Күннің уақыт бірлігінде шығаратын жалпы энергиясы табылады. Бұл шама Күннің жарқыраулығы .

  Күн зат-ң қандай күйде болатындығын білу үшін, алдымен Күннің температурасын білу керек. Күннің температурасын анықтаудың бірнеше тәсілдері бар. Олардың бәрі Жерде ашылған және Ғаламның бүкіл бақыланбалы бөлігінде орындалатынфизика заңдарына жүгінеді. Күн және басқа жұлдыздарды қоса алғанда энергия шығаратын барлық реал денелердібелгілі бір шектелген дәлдікпен ғана абсолют қара дене деп қарауға болады. Күннің көрінерлік жоғарғы қабаттарын құрайтын заттардың қасиеттерін зерттеу, шынында да, ол заттардың сәулені жақсы жұтатындығын көрсетеді. Бұл суретте Күннен шығатын энергияның шамның қыздырылған вольфрам қылы мен шырақ жалыны шығаратын сәулелердің толқын ұзындығына тәуелділігі көрсетілген.

 

 

 

Күн атмосферасының құрылысы

Күн атмосферасын негізгі үш бөлікке бөледі: фотосфера (ең төменгі қабат), хромосфера және тәж.

Фотосфера. Күннің тікелей бақылауға болатын жарық шығаратын “беті” фотосфера деп аталады. Әрине, Күннің шын мағынада ешқандай “беті” жоқ. Ол шын мәнінде қалыңдығы 300 – 400 км боларлық Күн атмосферасының төменгі қабаты. Бізге келетін Күн энергиясы іс жүзінде осы қабатта шығарылады, себебі фотосфера затының мөлдірсіздігінен Күннің тереңгі қабаттары шығаратын сәуле бізге жетпейді де, оларды көру мүмкін емес. Фотосфера тығыздығы 10 кг/м-тен аспайды, ол ондағы заттардың басым көпшілігін алатын сутегінің 1см көлемдегі атомдар саны 10 –не жуық. Фотосферада тереңдеген сайын температура өседі де, оның орташа мәні 6000 К-ге жақындайды.

Телескоп пайда болмай тұрып-ақ, адамдар батып бара жатқан солғын Күннің бетінен немесе жұқа бұлт тасасындағы Күн бетінен күңгірт дақтарды байқаған болатын. Ертеде дақтардың не екендігі түгіл, олардың Күн бетінде болуы мүмкін деген ой ешкімнің ойына кіріп шыққан емес. Тек Галилей дақтардың Күн бетіндегі құрылымдар екендігін дәлелдегеннен кейін үш жарым ғасыр өткен соң ғана олардың физикалық табиғаты айқындала бастады.

 

Күн дақтары гранулалардан гөрі едәуір ірі. Ең ірі диаметрі ондаған мың километрге жетеді. Дақтар – фотосфераның тұрақсыз, бірнеше айға дейін болатын құбылмалы құрылымы. Кейде Күнде дақтар мүлдем болмаса, басқа кезде ондаған ірі дақтар байқалады. Күндегі дақ құрылуды көп жыл бойы бақылаулар дақ санының  тербелмелі өзгерісте болатынын көрсетті. Күн дақтары сандарының қайталану уақытының ұзақтығы орташа есеппен 11 жылғы жуық.

Дақтың орталық бөлігі – ядро (немесе  көлеңке) талшықты шала көлеңкемен қоршалған. Күн жиегіне жақын орналасқан дөңгелек дақ эллипс түрінде, ал жиекке тым жақын келгенде шала көлеңке жіңішке  жолақ  түрінде көрінеді. Мұның мәнісі дақтардың тереңдігі 300 – 400 км конус тәрізді шұңқырлар екендігімен түсіндіріледі. Дақтардың күңгірт болуы фотосферамен қатар келуі нәтижесінде ғана. Шын мәнінде ядро температурасы (дақтың ең салқын бөлігі) 4300 К, яғни көз қорғағыш көзілдіріксіз қарауға болмайтын сызықтар доғаның қызулығынан жоғары. Дақ спектріндегі сызықтар едәуір айырылған. Бұл құбылыс дақ затының қуатты магнит өрісінің әсерінде болуынан деп түсіндіріледі.

Күнде бақыланатын дақтардың мерзімділігі (қайтарымдылығы)

 

 

Күн – Жер ” проблемасы. Күн әрекеттілігі мен оның Жерге әсерін байланыстыратын бұл мәселе бірнеше ғылымның – астрономия, геофизика, биология және медицинаның бірлесіп шешер мәселесі.

Көп салалы бұл проблеманың кейбір бөлігі, мысалы Күн әрекеттілігінің ионосфералық көрінісі ондаған жылдар бойы зерттелуде. Бұл зерттелулерде тек көптеген деректер ғана жиналып қоймай, сонымен қатар орнықты радиобайланыс атқаруда маңызы зор заңдылықтар да анықталады.

Магнит компасы тілінің магнит дауылы кезінде тербелуі, әсіресе күндіз жақсы байқалатыны және бірнеше градусқа дейін жететін ауытқулар Күн әрекетінің максимум жылдары болатыны көптен белгілі.

Сол сияқты магнит дауылдар әдетте ғарыштан атмосфераға келетін протондар мен электрондардың әсерінен пайда болатын атмосфераның (бірнеше жүздеген километрге жететін) жоғарғы сиретілген қабаттарының жарқырауымен сыбайлас екені де жақсы белгілі. Бұл поляр шұғыласы – табиғаттың әсем құбылыстарының бірі. Бояулардың ерекше ойыны, жайбарақат жарқыраудың бір сәтте доғалармен, жолақтар мен шоқ сәулелермен жылдам орын ауыстырулары, бірде алып шатыр, бірде керемет перде құрастырып, ертеден адамдардың көңілін өздеріне аударған. Поляр шұғыласында екі түс басым – жасыл және қызыл. Шұғыланың түске боялуы – оттегі атомдарының сәуле шығаруынан (шұғыла спектрлеріндегі ең интенсивті сызықтар – жасыл және қызыл түстілер).

Поляр шұғылалары әдетте Жер шарының жоғары едіктерінде бақыланады. Мұның мәнісі зарядталғанбөлшектер Жердің магнит индукциясы сызықтарының бойымен қозғалып, атмосфераға полюс аймақтарында ғана ене алуында. Бірақ Күн әрекеттілігінің максимум жылдарында кейде поляр шұғыласын орта ендіктерде де бақылауға болады.

Күндегі құбылыстар мен Жер атмосферасының төменгі қабаттарындағы процестер арасында байланыс бар. Күн сәулелері атмосфераның төменгі қабаты – тропосфераға әсер етеді, яғни атмосфераның жоғарғы қабаттарындағы процестер арқылы ауа райына әсер етері хақ. Осы әсерлесудің күрделі механизмдерін танып-білу метеорология үшін қажет. Күн әрекеттілігінің Жер биосферасына, оның ішінде адамдардың ленсаулығына да тигізер әсерін зерттеудің маңызы зор.

Күндегі болып жатқан құбылыстарды жан-жақты зерттеу үшін дүниежүзінің көптеген зертхана-да Күнді жүйелі түрде бақылап отырады (Күн қызметі). Күн қызметінің басты міндеті – Күн от алыстарын болжау. От алыстарды болжау радиобайланыстың үзілуін болдырмау үшін, сонымен қатар адамның ғарыш кеңістігінде болуын қауіпсіздендіруге қажетті шаралар жүргізуге мүмкіндік жасайды.

Күннің Жерге әсерін зерттеу көп мемлекеттердің қайрат-қажырын бірлестіруді қажет етеді. Ғылым тарихында Күн әрекеттілігінің максимум жылдары (1957 – 1958) өткізілген “Халықаралық геофизика жылы” және Күн әрекеттілігінің минимум кезеңінде жасалған “Халықаралық тыныш Күн жылы (1964 – 1965) ” атты халықаралық бағдарламалар елеулі орын алады. Күнді жан-жақты зерттеулер қазіргі кезде де жалғастырылуда. Ондаған мемлекет қатысатын бақылаулар Жердің барлық континенттерінде атқарылуда. Күндегі және Жердегі болып жатқан процестер туралы мәліметтер Жердің жасанды серіктері мен ғарыш ракеталарында, тау шыңдары мен мұхит тұңғиығындаорналастырылған аспаптар арқылы алынады. Күнді зерттеу мақсатында жаңа ғарыштық жобалар да жасалуда.

  1. Есептер шығару. № 11.1.1, №11.1.2, №11.1.3.

VII.орытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §11.1.  №11.1.4, №11.1.5, №11.1.6.

Физика 11 сынып. Жер тобындағы планеталар.

$
0
0

 

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §11.2. Жер тобындағы планеталар.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  Меркуриий, Марс, Шолпан, Жер планеталары туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Жұлдыздың планеталық жүйесі неден пайда болатыны туралы айтып беріңдер.
  • Күн жүйесінің пайда болуы туралы айтып беріңдер.
  • Есептердің шығарылуын тексеру.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Меркурий

  • Күнге ең алыс қашықтығы 69,7 млн. Км.
  • Диаметрі Жерден 2,5 есе кіші.
  • Орбиталық орташа жылдамдығы 47,9 км/с
  • Күнді 88 тәулікте айналып өтеді.
  • Күнге қараған жағының температурасы өте жоғары+3000С, қарама-қарсы жағы өте суық -2000С.

 

 

 

 

Шолпан

•      Күннен қашықтығы 108 млн. шақырым.

•      Экваторлық диаметі 12104 км.

•      Орбиталық орташа жылдамдығы 35 км/с

•      Күнді 225 тәулікте айналып өтеді.

•      Беткі температурасы 5000С

 

 

 

 

Марс.

 

•      Диаметрі Жерден екі есе кіші.

•      Күнді 687 тәулікте айналып өтеді.

•      Орбиталық орташа жылдамдығы 24,1 км/с

•      Күннен қашықтығы 249,1 млн.км

•      Екі серігі бар: Фобос және Деймос.

•      Жазда температурасы күндіз+200С. Қыста түнде -1250С

 

 

 

 

Жер.

 

Жер бетінің 70 пайызын су алып жатыр.

Температурасы -890С-тан +580С-ге дейін.

Атмосферасы: тропосфера, стратосфера, ионосфера, экзосфера.

Жердің ішкі құрылысы:

Ядро, мантия, қатты қабат.

Серігі- Ай.

Экваторлық диаметрі 12756 км.

Күннен ең алыс қашықтығы 152,1 млн. км.

Орбиталық орташа жылдамдығы 29,8 км.

 
  1. Пысықтау.
  • Шолпанда жыл маусымдарының ауысуы бар ма?
  • Неге адамдардың бірінші экспедициясы Марсқа баруы керек?
  • Шолпанға неге бармайды?
  • НегеЖер бетінде метеориттер соққыларының ізін табуға болмайды?
  • Плутон мен Харонды «қос планета» деп атауға бола ма?
  • Меркурийде айқайды естуге бола ма?
  • Марс аспанынан Күн қалай көрінеді?

VII.орытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §11.4 . Ай үшін бірінші және екінші ғарыштық жылдамдықты есептеп шығарыңдар.

 


Физика 11 сынып. Алып планеталар.

$
0
0

 

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §11.3  Алып планеталар.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  Юпитер, Сатурн, Нептун, Уран планеталары туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Шолпанда жыл маусымдарының ауысуы бар ма?
  • Неге адамдардың бірінші экспедициясы Марсқа баруы керек?
  • Шолпанға неге бармайды?
  • НегеЖер бетінде метеориттер соққыларының ізін табуға болмайды?
  • Плутон мен Харонды «қос планета» деп атауға бола ма?
  • Меркурийде айқайды естуге бола ма?
  • Марс аспанынан Күн қалай көрінеді?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Юпитер

n  Диаметтрі жағынан Жерден 11,5 есе үлкен.

n  Күнді 11,9 жылда айналып өтеді.

n  16 серігі бар.

n  Өз осінен айналу периоды 9 сағ. 55 мин.

n  Айналу осі оның орбитасына перпендикуляр, сондықтан жылдың маусымдық ауысу мерзімдері жоқ.

n  Атмосферасы 89%-сутегі, 11%-ігелий.

n  Беттік температурасы 140 К

 

 

 

 

Сатурн

n  Диаметрі  Жерден 9,5 есе үлкен.

n  Күнді 29,5 жылда айналады.

n  17 серігі бар.

n  Өз осінен 10 сағ. 14 мин.

n  Атмосферасы сутегі, метан, аммиактан құралған.

n  Орташа температурасы – 1500С.

 

 

Уран

n  1781 жылы неміс астрономы Гершель ашқан.

n  Күннен шыққан жылуды Жерге қарағанда  400 есе кем алады.

n  15 серігі бар.

n  Күнді 84 жылда айналып өтеді.

n  Орташа тығыздығы 1,29 г/см3.

n  Орташа температура 60 К.

n  Өз осінен айналуы 17 сағ. 14 мин.

 

 

 

 

 

 

Нептун

n  1846 жылы француз Урбен Леверье, ағылшын Джон Адамс.

n  Күннен 6 млрд. шақырым қашықтықта орналасқан.

n  Күнді 247,7 жылда айналып өтеді.

n  Серігі – Харон.

n  Өз осінен айналуы 16 сағ. 7 мин.

n  Атмосферасының құрамы: 13% гелий, 85% сутегі және басқа да заттар, метан.

n  Орташа температурасы -2200С

 

 

 

  1. Пысықтау.
  • Жер обындағы планеталардан алып планеталардың ерекшеліктері қанадй?
  • Алып планеталар атмосфераларында күшті дауылды желдердің болу себептері неде?
  • Уран планетасы неге көгілдір жасыл түсті?
  • Планета аралық автоматты серік «Вояджер 1 және 2» арқылы алынған суреттердегі алып планеталардағы пайда болулар планеталардың беткі қабатына жата ма әлде олардың атмосферасына жата ма?

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §11.3.  №11.3.1, №11.3.2, №11.3.3.

 

Физика 11 сынып. Күн жүйесіндегі кіші денелер. Күн жүйесінің шекарасы.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §11.4. Күн жүйесіндегі кіші денелер. Күн жүйесінің шекарасы.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  астероидтар,  кометалар, метеориттер, күн жүйесінің шегі туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Жер обындағы планеталардан алып планеталардың ерекшеліктері қандай?
  • Алып планеталар атмосфераларында күшті дауылды желдердің болу себептері неде?
  • Уран планетасы неге көгілдір жасыл түсті?
  • Планета аралық автоматты серік «Вояджер 1 және 2» арқылы алынған суреттердегі алып планеталардағы пайда болулар планеталардың беткі қабатына жата ма әлде олардың атмосферасына жата ма?
  • Есептердің шығарылуын тексеру.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Марс пен Юпитер орбиталарының арасында пішіні бұрыс аспан денелері бар. Оларды астероидтар деп атайды.

 

1801 ж. Джузепе Пиации бірінші астероид –Церераны ашты.

Неміс математигі Гаусс  осы астероидтың орбитасын есептеп шығарды.

1802 ж.  Неміс дәрігері Ольберс  Паллада астероидын ашты.

1804 ж. Юнона, 1807 ж. Веста табылды.

Юпитер  орбитасы бойымен планетаның алдында және артында  қозғалатын  астероидтардың екі тобы бар: «Гректер» және «Трояндықтар».

Кейбір астериодтардың жарықтылығының периодты өзгеруі бұрыс пішінді, беткі қабаттарының тегіс емес екенін және өз осьтерінен айналатынын көрсетеді.

Астероидтарда атмосфера жоқ.  Астероидтардан кіші денелерді метеориттер деп атайды.

Кейбір астероидтар туралы  қызықты мәліметтер:

  1. Ең ірісі – Церера, радиусы 470 км;
  2. Тығыздықтары 2-8 г/см3 шамасында;
  3. Ең қара астероидтар 95 Аретуза мен Бамбергтің қаралығы көмірдей немесе күйедей;
  4. Күнге ең жақын келгендері: Икар және Фаэтон.
  5. 1977 ж. Ашылған Харон ең алыс астероид.
  6. Гаспра астероидының магнит өрісі тіркелді.

Гаспра астероиды

.

Кометалардың негізгі салмағы оның ядросында жинақталған.

Ол ядро кәдімгі мұздан, қатып қалған газдардан, қатты бөлшектерден, көмірқышқылының қоспасы бар су мұзынан, аммиактан және тозаңнан тұрады.

Күнге жақындағанда Күн сәулесінің әсерінен мұз еріп булана бастайды да ядроның жанында  газ-тозаңды бұлт пайда болады.

Кометаның жарық ағыны шамасының қашықтыққа байланысты өзгерісі :

Метеориттер ғарыш денелерінің үлгілері. Ірі метеориттер барлық планеталар мен олардың серіктерінің беткі қабаттарына құлағанда із қалдырады.

Күн жүйесінің шеткі аймағы туралы біздің мәліметтеріміз мардымсыз.

  1. Пысықтау.

Күн жүйесіндегі астероидтарды қай маңайдан кездестіруге болады?

Күн жүйесінде кемінде бір рет байқалған кометалардың тағдырлары қандай?

Қазіргі көзқарас бойынша Күн шегі қайда?

Жердің астероидпен немесе комета ядросымен соқтығысуы мүмкін бе?

Астероидтардың Күнді айнала қозғалысының орташа айналу периоды қандай?

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §11.4  №11.4.1, №11.4.2.

 

Физика 11 сынып. Біздің галактика. Басқа галактикаларды ашу. Квазарлар.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §12.1. Біздің галактика. Басқа галактикаларды ашу. Квазарлар.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  біздің галактика,  басқа галактикалар, квазарлар туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. «Планеталар» тарауын қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Жұлдызды аспанның Солтүстік жарты шарындағы жай көзбен көрінетін барлық объектілер аспан денелерінің бір тұтас жүйесін – Галактиканы құрайды.

“Галактика” деген сөздік өзі грек тілінен аударғанда “сүтті” деген мағына білдіреді. Біздің галактиканың диаметрі шамамен 100 мың жарық жылы. Жұлдыздардың саны 200 млрд-қа жуық.  Олар Галактиканың жалпы массасының 98 пайызын құрайды. Қалған екі пайызын газ бен тозаң түріндегі жұлдызралық заттар.

Галактиканың сыртқы түрінің төтенше алуан түрлілігіне қарамастан, оларды бірнеше типке бөлуге болады: спиральды, элипстік және дұрыс емес(а,б).

  

Бұл сурет галактика әлемін зерттеген және осы салада маңызды жаңалықтар ашқан пионердің бірі Э.Хаббл ұсынған Хаббл камертонв деп аталатын – жіктеуді жаңғыртады.

 

Кейбір галактиканың ядроларында, олардың центрлерінде, сәуле шығарумен немесе кәдімгі жұлдыздардың жарылысымен түсіндіруге болмайтын ғаламат энергия мөлшерінің бөлінуі болады. Мұндай галактикалар активті ядросы бар галактикалар деп аталады.

Галактика центрінен ғарыштық жылдамдықтармен қозғалатын қуатты бөлшектер ағынының лақтырылуы болады. Осы ағындағы электрондар электромагниттік толқындардың ғаламат көздерін құрайды, мөлшері кейде галактиканың өз мөлшерінен көп есе артып кетеді. Бұл көз онымен салыстырмалы түрде симметриялы орналасады. Қуатты радиокөздері бар галактикаларды радиогалактикалар деп атайды.

 

1963 жылы жұлдызға ұқсас радиокөздің спектрінен сректрдің қызыл бөлігіне қатты ығысқан жұту спектрі анықталған. Бұл тек өте алыстағы объектіден болуы мүмкін. Ал бұл, оның жарқырауы аса жарық галактикалардың жарқырауынан 100 есе асып түседі дегенді білдіреді. Осыған ұқсас басқа объектілер ашылғаннан кейін, оларды радиосәулеленудің квазижұлдыздық көздерідеп аталады. Квазар алыстағы алып галактикалардың активті ядросы болып табылады.

Жұлдыздар өздерінің – шар тәрізді және шашыраңқы формалары бойынша, ал объектілердің санына қарай әр түрлі шоғыр құрайды. Шашыраңқы шоғырлардажұлдыздар салыстырмалы түрде онша көп емес: бірнеше ондаған жұлдыздан бірнеше мыңға дейін болады. Шашыраңқы шоғырдың ең белгілісі Торпақ шоқ жұлдызында көрінетін Үркер шоғыры болып табылады. Осы шоқ жұлдызы жарық Альдебаранның жанында әлсіз жұлдыздардың үшбұрышы – Гиады шоғыры тұр. Жеті қарақшыға жататын жұлдыздардың бір бөлігі де шашыраңқы шоғыры құрайды. Осы типке жататын шоғырлар Құс жолына жақын маңнан көрінеді.

Жұлдыздардың Галактикада орналасуы Құс жолы жазықтығына перпендикуляр жазықтықтағы оның құрылымын көрсететін сызбада көрсетілген. Суретте Күн мен Мерген шоқ жұлдызы бағытында тұрған Галактиканың орталық бөлігі орналасқан дискі, спиральдық жең және сфералық гало көрсетілген.

Жұлдыздардың өзіндік белгісі болып саналатын газтозаңдық кешендермен қатар Галактикада массалары әр түрлі, жұлдыздардың өмірінің соңында болатын процестердің нәтижесі болып саналатын жұлдыздар тобының басқа типтері байқалады. Олардың қатарына, ең алдымен планетарлық жұлдыздар тобы жатады, бұлай аталу себебі алыстағы планеталар – Уран мен Нептунның дискілері әлсіз телескоппен көрінеді.

 

  1. Пысықтау.
  • Галактика деген не?
  • Галактикаларды қанадй типтерге бөлуге болады?
  • Актив ядросы бар галактикалар деген не?
  • Радиогалактикалар деген не?
  • Квазарлар деген не?

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §12.1.№12.1.1, №12.1.2.

 

Физика 11 сынып. Әлем. Үлкен жарылыс. Әлем эволюцисының негізгі кезеңдері.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §12.2. Әлем. Үлкен жарылыс. Әлем эволюцисының негізгі кезеңдері.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  Әлем, Әлемнің бір бөлігі Метагалактика және оның қасиеттері туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Галактика деген не?
  • Галактикаларды қандай типтерге бөлуге болады?
  • Актив ядросы бар галактикалар деген не?
  • Радиогалактикалар деген не?
  • Квазарлар деген не?
  • Есептердің шығарылуын тексеру.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Әлем – бұл нақты өмір сүретін, уақыт пен кеңістік бойынша шексіз және өзінің дамуы барысында барлық мүмкін болатын пішін қабылдайтын материялық әлем.

Қазіргі құралдармен бақыланып отырған әлемнің бөлігі Метагалактика  деп аталады.

 

Метагалактиканы сипаттау үшін математик әрі астроном А.Фридамнның ұсынған моделі пайдаланылады:

  • Метагалактика эволюциясы гравитациялық күштерімен анықталады;
  • Метагалактика кеңістігі изотропты;
  • Метагалактика кеңістігі біртекті.

      Фридман Метагалактиканың тұрақсыздығы туралы қорытындыға келді.

Бұжан  15 млрд жылдай  бұрын алапат жарылыс біздің әлемді жасады.

Жарылыстан кейін көптеген миллиондаған жылдар бойы сол жарылыстың энергиясынан пайда болған жарықтан әлем жарқырап тұрды. Әлемнің пайда болуының жарылыстық сипатын дәлелдейтін деректер:

Ғарышта Әлемнің пайда болу кезінен кездесетін қалдықты сәуле шығару аясы;

Кеңіген Әлемнің қозғалысын көрсететін галактика спектріндегі қызыл ығысу;

Ғарыш кеңістігінде гелий мөлшерінің көп болуы.

 

 

  1. Пысықтау.
  • Әлем деген не?
  • Метагалактика деген не?
  • Оның өлшемдері қандай?
  • Үлкен жарылыс теориясына қазіргі кезде қандай дәлелдемелер бар?
  • Біздің Күннің жасы қанша?
  • Біздің галактиканың жасы нешеде?
  • Метагалактиканың қандай қасиеттері бар?

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §12.2.

 

Физика 11 сынып. Әлемнің ұлғаюы. Әлем моделі.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §12.3.Әлемнің ұлғаюы. Әлем моделі.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  Хаббл заңы, реликтивтік сәуле шығару, әлемнің моделі туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Әлем деген не?
  • Метагалактика деген не?
  • Оның өлшемдері қандай?
  • Үлкен жарылыс теориясына қазіргі кезде қанадй дәлелдемелер бар?
  • Біздің Күннің жасы қанша?
  • Біздің галактиканың жасы нешеде?
  • Метагалактиканың қандай қасиеттері бар?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Хаббл заңы: қызыл ығысу бойынша анықталған галактиканың алыстау жылдамдығы оған дейінгі қашықтықтың өсуіне пропорционал.

Хаббл заңы Әлемнің ұлғаюын, яғни Үлкен жарылыс нәтижесінде Әлемнің пайда болғанын растайды.

Қазіргі байқалатын ғарыштық сәулелер шығару  кеңеюдің  алғашқы мезетінде шығарылған сәуле эволюциясының нәтижесі, сондықтан оын реликтивтік деп атайды.

Өткен ғасырдың 20-жылдарынан бастап ғалымдар Әлем эволюциясының модельдерін ұсына бастады.

 

  1. Әлемнің  ұлғаюы оның қайтадан сығылуымен алмасады да, Әлемнің дамуы тоқтайды.
  2. Метағаламның ұлғаюы бірнеше миллиард жылдардан кейін  сығылуға алмасады, содан кейін қайтадан  ұлғая бастайды.
  3. Әлемнің ұлғаюы мәңгі жалғаса береді.

Осы үш гипотезаны талдай отырып, ғалымдар «біздің Әлемнің және басқа әлемдердің болшағы осы әлемдегі заттардың тығыздығына байланысты» деген ұйғарымға  келді.

  1. Пысықтау.
  • Ғаламдардың спектріндегі қызыл ығысу нені көрсетеді?
  • Температурасы  3К болатын сәуле шығару аясы неге реликтивтік деп аталған?
  • Егер галактиканың қашықтау жылдамдығы 1000 км/с болса, ол галактикадан Әлемге дейінгі қашықтық қандай?
  • Хаббл заңы нені растайды?

VII.Қорытындылау. VШ Бағалау. Үйге тапсырма: §12.3.

Физика 11 сынып. Әлемдегі тіршілік пен сана.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §12.4. Әлемдегі тіршілік пен сана.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  әлемдегі тіршілік пен сана туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Ғаламдардың спектріндегі қызыл ығысу нені көрсетеді?
  • Температурасы  3К болатын сәуле шығару аясы неге реликтивтік деп аталған?
  • Егер галактиканың қашықтау жылдамдығы 1000 км/с болса, ол галактикадан Әлемге дейінгі қашықтық қандай?
  • Хаббл заңы нені растайды?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Х. Шепли теориясы бойынша:

  • Өмір тек планеталарда дами алады;
  • Қос, еселік жұлдыздар жүйесі емес тек дара жұлдыздар ғана тұрақты планеталарға ие болуы мүмкін;
  • Дара жұлдыздардың тек азған үлесі планеталар жүйесін түзетін эволюцияны бастарынан өткізе алады;
  • Тіршілік тек орбиталары дөңгелек немесе оған жақын болып келетін планеталарда ғана дами алады.
  • Тіршілік тек жұлдыздан тиісті қашықтықта жатқан планеталарда дами алады;
  • Тіршілік үшін су қажет, сондықтан тіршілік дамитын планета ұзақ уақыт бойы өзіндегі атмосфера мен гидросфераны ұстап тұруы үшін жеткілікті үлкен болуы қажет;
  • Атмосфера мен гидросыерада тіршілікке зиянды улы заттар болмауы керек.

Х. Шепли мынадай тұжырымға келді: миллиондаған планеталардың  біреуінде өмірдің дамуына қолайлы жағдай бар және осы айтылған шарттарды қанағаттандырады.

Сана деген не?

Болжамдар:

  1. Адамның санасы адам тілінің синонимі;
  2. Сана адамдардың танымдық қасиеттерінің бірі болғандықтан, сананың дамуы әр түрлі дәрежеге жете алуы мүмкін және оның кемшілігі мен жетістігі бар;
  3. Сана адамзат дамуының тұйық тармағы;
  4. Сана материядан тыс жоғарғы бір белгісіз күш арқылы пайда болады

Саналы өмір іздеудің тиімді жолы радиосигналдарды зерттеу.

Күн жүйесін зерттеудегі олқылықтарды жою үшін ғарышқа  «Вояджер», «Кассини», «Улисс» және т.б. автоматты зондтары ұшырылды. Автоматты кеме «Вояджер-2» Жерден 1977 ж. 20 тамызда Канаверал мүйісіндегі ғарыш алаңынан ұшырылды. Ол Нептун планетасына 12 жылдан кейін жетті.

 

  1. Пысықтау.
  1. Планетада қолайлы жағдай туғанда тіршіліктің пайда болуы барлық жағдайда мүмкін бе?
  2. «Сана» деген не?
  3. Қазіргі ғарыш кемелері арқылы басқа жұлдыздарға саяхат жасау мүмкін бе?
  4. Жердег тыс сана иелерімен байланыс жасау үшін қай дәрежеде дамыған сана иесімен байланыс жасаған дұрыс деп ойлайсыңдар: санасы бізден жоғары немесе төмен тұрғанымен?
  5. Сығыла бастаған Әлемде тіршілік болуы мүмкін бе?
  6. Жақын арадағы 100 жыл ішінде Жердегі цивилизация қалай дамуы мүмкін?
  7. Ғарыш Әлеміне бірінші ұшқан кім?
  8. Ай бетінде бірінші болған кім?
  9. Ғарыш кеңістігіне бірінші шыққан кім?
  10. Бірінші ғарышкер әйел кім?
  11. Юпитердің қай серігінен су табылды?
  12. Қазақстандық ғарышкерлерді атаңдар.

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §12.4.

Физика 11 сынып. Ғарышты игеру және адамзаттың оны игеру болашағы.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы: §12.5. Ғарышты игеру және адамзаттың оны игеру болашағы.

 Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  ғарыш және ғарышты игеру болашағы туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар, видеокассета.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  • Планетада қолайлы жағдай туғанда тіршіліктің пайда болуы барлық жағдайда мүмкін бе?
  • «Сана» деген не?
  • Қазіргі ғарыш кемелері арқылы басқа жұлдыздарға саяхат жасау мүмкін бе?
  • Жердег тыс сана иелерімен байланыс жасау үшін қай дәрежеде дамыған сана иесімен байланыс жасаған дұрыс деп ойлайсыңдар: санасы бізден жоғары немесе төмен тұрғанымен?
  • Сығыла бастаған Әлемде тіршілік болуы мүмкін бе?
  • Жақын арадағы 100 жыл ішінде Жердегі цивилизация қалай дамуы мүмкін?
  • Ғарыш Әлеміне бірінші ұшқан кім?
  • Ай бетінде бірінші болған кім?
  • Ғарыш кеңістігіне бірінші шыққан кім?
  • Бірінші ғарышкер әйел кім?
  • Юпитердің қай серігінен су табылды?
  • Қазақстандық ғарышкерлерді атаңдар.

ІІІ. Жаңа сабақ.

«Ғарыш және Қазақстан» электрондық презентациясы.

  1. Пысықтау

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

Үйге тапсырма: §12.5.

 


Физика 11 сынып. Әлемнің осы күнгі бейнесі.

$
0
0

11-сынып.

Сабақ тақырыбы:  Әлемнің осы күнгі бейнесі.

Сабақ мақсаты:

  • Оқушыларға  әлемнің осы күнгі бейнесі туралы түсінік беру.
  • Оқушыларды ө­з бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.
  • Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Ғылыми дүниетанымын қалыптастыру.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор,  слайдтар

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

  1. Астрономияның даму процестері жайлы әнгімілеп беріңдер.
  2. Амтрономияда жаңадан ашылған соңғы жаңалықтар жайында әңгімелеп беріңдер.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Физика дегеніміз – материяның ең қарапайым қозғалыс түрлері туралы ғылым.

Физиканың егізгі мақсаты – материя неден құралады деген сұраққа жауап беру.

Әлемнің біртұтас бейнесін жасамақ болып талпынған алғашықдардың бірі – Исаак Ньютон. Ньютон бойынша әлем қатты, салмақты ештеңені де өткізбейтін қозғалмалы бөлшектерден тұрады. Бөлшектрдің қозғалысы Ньютон ашқан негізгі қозғалыс заңдарына бағынады. Әлемнің механикалық бейнесінде Ньютон бүкіләлемдік тартылыс заңына, гравитациялық өзара әрекеттесуге үлкен орын берді.

Бірақ әлемнің  механикалық бейнесі электромагниттік құбылыстарға билігін жүргізе алмады.

Дж. Максвелл электромагниттік әрекет өзара әрекеттің тіптен жаңа түрі екенін көрсетті.

Максвелл Әлемнің біртұтас электромагниттік бейнесін жасауға тырысты.

Бірақ табиғатта өтіп жатқан барлық құбылыстарды электромагниттік  процесс деп қарастыру нәтиже бермеді.

Өзара әректтесулері электромагниттікке бағынбайтын бейтарап бөлшектер табылды. Өзара әрекеттесудің жаңа түрлері: күшті және әлсіз әрекеттесулер ашылды.

әлемнің денелерін түзетін атомдар барлық жерде бірдей. Атомдардың ядролары мен электрондарының арасындағы өзара әрекеттесу электромагниттік өріспен іске асырылады.

ХІХ-ХХ ғасырлар тоғысында бірнеше жылдың ішінде ескі көзқарастармен үйлеспейтін бірқатар жаңалықтар ашылды, олар жаңаша көзқарастарды талап етті.

Әлемнің қазіргі бейнесінің негізгі ерекшеліктері. Материя.

  1. Теориялық әлемде үш құрылымдық аймақты бөліп көрсетуге болады: микродүние, макродүние,  мегадүние.

Микродүние: кеңістік аумағы 10-8 м және одан кіші; негізгі объектілері –молекулалар, атомдар және оларды түзетін элементар бөлшектер; өазар әрекеттесудің негізгі түрі –электромагниттік, күшті және әлсіз әрекеттер.

Макродүние: кеңістік аумағы 10-8-10-20 м; негізгі объектілері планеталар және олардың серіктері, Жер бетіндегі бізді қоршаған денелер, жұлдыздар және жұлдыздар жүйелері; негізгі өзара әрекеттесу түрлері – гравитациялық және электромагниттік әрекеттер.

Мегадүние: аумағы 1020 м және одан артық; негізгі объектілері галактикалар және метагалактикалар; негізгі өазара әрекеттесуі – гравитациялық және электромагниттік әрекеттер.

  1. Материялық объектілердің құрылымдық элементтері – элементар бөлшектер, олардың арасндағы өзара әрекеттесулер объектердің біртұтастығын қамтамасыз етеді. Элементар бөлшектердің маңызды қасиеті – олардың бір-біріне айнала алатыны, әрі өзара түрленулер олардың бөліктерге бөлінуі емес, шын мәнісінде бірінің жоғалып, екіншісінің пайда болуы.
  2. Макродүние деңгейінде материяның негізгі екі түрін –зат пен өрісті бөліп көрсетуге болады. Олапдың айырмашылығы заттық объектінің жарық жылдамдығынан кем болатын кез келген жылдамдықпен қозғала алатына, ал өріс болса, тек белгілі бір жылдамдықпен –жарық жылдамдығымен ғана қозғалады.Заттық объектінің  тыныштық массасы нөлден өзгеше, ал өріс үшін ол нөлге тең. Өріс пен зат бір-біріне түрлене алады.
  3. Материялық объектілерге корпускулалық-толқындық дуализм тән.

Өзара байланыс және өзара әрекеттесу.

  1. Гравитациялық өзара әрекеттесу.
  2. Электромагниттік өзара әрекеттесу.
  3. Күшті өзара әрекеттесу.
  4. Әлсіз әрекеттесу.

Материяның қозғалысы.

  1. Материя үздіксіз қозғалыста болады.
  2. Материяның қозғалыс түрлері сапалық жағынан әр түрлі және олар бір-біріне келтірілмейді.
  3. Материяның қозғалыс түрлері өазар байланысты және бір-біріне түрленеді.
  4. Материяның бір қозғалыс түрі өзара әрекеттесу кезінде жоғалып кетуі де, басқа түрге айналуы да мүмкін.
  5. Материяны қозғалыстан ажыратуға болмайды.

Кеңістік пен уақыт осы күнгі әлем бейнесіне сәйкес салыстырмалы, өзара

байланысты, материяға және қозғалысқа тәуелді.

  1. Пысықтау

VII.Қорытындылау.

VШ Бағалау.

 

 

Астрономдар басқа жерде тіршілік қашан табылатынын айтты

$
0
0

НАСА ғалымдары жерден басқа ғаламшарларда тіршілік қашан табылуы мүмкін екені туралы болжамдарын жария етті. Бұл туралы Калифорния технологиялық институты Реактивті қозғалыс зертханасының сайтында хабарланды деп жазады РИА Новости.

Ғалымдардың есебі бойынша, алдағы онжылдықтар ішінде тіршілігі бар планета табылады.

«Меніңше, 20 жылдан кейін біз негізгі кандидатты табамыз» деді Годдард ғарыштық зерттеулер институты қызметкері Тони дель Генио. Оның сөзіне қарағанда, Жер шарынан басқа жерлерден организмдерді іздеуге шықпас бұрын ғалымдар қай планеталарда климат тіршілікке қолайлы екенін түсінуге тырысады. Ол үшін НАСА Жердегі климаттың өзгерісін болжау үшін қолданылатын климаттық модельдерді пайдаланады.

Тони дель Генио басқа жерлерде тіршілік біздегіден мүлдем басқа формаларда және орталарда болуы мүмкін екенін айтады. Алайда, әзірге ғалымдар басқа жақтан өмір іздегенде бізге таныс тіршілік формаларын негізге алуға мәжбүр.

Әйтсе де зерттеуге қатысушы НАСА қызметкерлерінің барлығы басқа планеталық тіршілік иелері бар екеніне сенімді. Реактивті қозғалыс зертханасы қызметкері Ренью Ху бұл істе бір сәті түскен жағдай бәрін шешіп кетуі мүмкін екенін айтады. Алайда, тіршілікке қолайлы климаты бар планета табу көп нәрсеге байланысты. Оның ішінде планета Жерге жақын ба, көлемі және орбитасы ыңғайлы ма, ғалымдар тіршілік іздерін байқай ала ма деген сияқты көптеген мәселелер бар.

Калифорниядағы Эймс зерттеу орталығы қызметкері Эндрю Рашбидің пікіріне қарағанда, Жерден басқа тіршілік Күн жүйесінің өзінде де болуы мүмкін. Ең басты кандидаттар ретінде ол Юпитердің серігі Европа мен Сатурн серігі Энцеладты атады. Бұл аспан денелерін толықтай мұз жауып жатыр, алайда ғалымдар ол мұздың астында су мұхиттары бар екенін білді.

Дене импульсі. Импульстің сақталу заңдары

$
0
0

Алматы облысы, Райымбек ауданы, Т.Жанұзақов атындағы орта мектеп

АКТ қолданып өткізілетін  физика сабағы

Физика пәні мұғалімі Башенова Бубихан Нурсадыковна

 

  1. Жалпы мағұлмат

Бөлім: Сақталу заңдары
Тақырыбы: Дене импульсі. Импульстің сақталу заңдары       .
Сынып: 9  
Сабақтың мақсаты: оқушыға дене импульсі деген ұғымды , оның басқа физикалық ұғымдардан айырмашылығын түсіндіру.

Сабақтың міндеті::

  • Оқушының дене импульсі  туралы негізгі түсінігі мен импульстің кеңістіктегі орны туралы білім дағдысын қалыптастыру ;
  • Интернет желісін пайдалана отырып, дене импульсі жайлы мағұлматтарды тереңірек табуға үйрету;
  • Оқушының дене импульсі жайлы алған білімдерін күнделікті өмірде кездесуі арасындағы байланысты сезінуге үйрету

Сабақтың әдісі: кіріктірілген

Қолданылған көмекші АКТ  құралдары мен бағдарламалары:

  •  Microsoft Word  бағдарламасы
  • Microsoft PowerPoint бағдарламасы;
  • Интерактивті тақта
  • Интернет
  • Электронды оқулықтар
  • Тестік құрылғылар

Сыныптың  техникалық жабдықталуы:

  • Компьютер – 1
  • Локальді желі
  • Интерактивті тақта – 1
  • Проектор – 1

Оқушылар саны:  19  


Мұғалімнің қажетті  деңгейдегі ақпараттық құзыреттілігі:
ДК алғашқы қолдана білуі

Пән аралық байланыс: информатика , математика, биология


Жұмыс түрлері:
жеке, топтық  

 

 

ІІ. Сабақ жоспары             


Сабақтың кезеңі

Ұзақтығы

Ұйымдастыру кезеңі

Сабақтың мазмұны
( оқушы мен оқытушының )

Күтілетін нәтиже

Қолданылатын АКТ  

Актуальді білім

              5мин.

фронтальді

Өткен І тоқсандағы алған білімдерін толығымен сұрақ- жауап түрінде қайталау

Келесі өтілетін тақырыпқа қызығушылығын арттыру

 Интерактивті тақта,   компьютер                                                                                                                 

Жаңа материалды түсіндіру

              15мин.

фронтальды

Дене импульсі мен. Импульстің сақталу заңы туралы түсінік беру

Жаңа тақырыпты түсінгені туралы мағұлмат

Презентация PowerPoint,

Өздік жұмыс

              10мин.

Топтық

Интерактивті тақтаны қолдана отырып, есеп шығару, физикалық диктант жазу

Тақтаны қолдан білуі

Флипчарт , Актив студио

Жиналған топтың  қорытынды таладуы

               10мин.

Жеке жұмыс

Сыныптан бір оқушы шығып, есеп шығарады , ал оқытушы бағытталап бағалайды.

Интерес к личности и творчеству поэта

 

Қорытынды

               5мин.

 

Үйге тапсырма  

 

 

 

ІІІ. АКТ-ны  қолданып сабақтың құрылымынан үзінділер.


Сабақ кезеңі

Ұзақтығы

Ұйымдастыру бөлімі

 

Күтілетін нәтиже

Қолданылатын АКТ  

Жаңа сабақты түсіндіру

       10 мин.

фронтальді

Мұғалімнің дене импульсі жайлы презентациясы

Дене импульсі жайлы жаңа білім алу

Презентация

Оқушының өздік жұмысы

     10 мин.

Интерактивті тақтаны қолдану

Физикалық есептер шығару

Тақтаны қолдана біле ме?

 Флипчарт беттері

Барлығы

    20 мин

 

 

 

 

 

 

Күш

$
0
0

Жоспарланған уақыт

Сабақ барысы

Бағалау түрлері

Басталуы

5 мин

 

 

 

  

 

Жаңа білім

10 мин

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ортасы

8

 

 

Сергіту сәті

2 мин

 

Аяқталуы

5 мин

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақты бекіту

3 мин

 

 

 

 

 

Кері байланыс

3 мин

 

 

 

 

 

 

 

 

 Рефлексия

 

 

 

 

 

 

 

 

Бағалау 2 мин

 

Үйге тапсырма

2 мин

І.Ұйымдастыру . Психологиялық ахуал қалыптастыру: Тренинг «Ыстық доп»

ІІ.Тірек - білімді тексеру.

    1. «Бәріміз біріміз үшін!» (асықтар арқылы сұраққа жауап)

    2.Формуланы еске түсірейік (кесте арқылы)тақтамен жұмыс жасау.

3.Физикалық шамалардың өлшем бірліктерін сәйкестендіріңдер. (карточка)

 

 

 «Миға шабуыл» әдісі: сөзжұмбақ

 

к

и

л

о

г

р

а

м

м

к

ү

н

 

ш

о

л

п

а

н

·        Массаның өлшем бірлігі

·         Ең жарық жұлдыз

·         Күн жүйесіндегі планета

ІІІ.Жаңа сабақты түсіндіру. Слайд және  білім ленд арқылы бейне жазбалар көрсету.

 IV.Физикалық диктант:

1.Денелердің өзара әсерін сипаттайтын шама   ........(күш) деп аталады.

 2.Күш .......(сандық мәнімен және бағытымен )  сипатталады.

3.Күш бірлігі ретінде .........(Ньютон)           Қабылдаған.

V. Джигсо әдісі. (топтастыру бірігіп құру)

                      үйкеліс

ауырлық          КҮш              серпімділік

 Ғ белгісі                                 өлшем    бірлігі H            Ньютон

 

 VI. Ой-толғаныс (Венн диаграммасы).

        күш       ұқсастығы    иннерция


 
 «Өлең құрастыру»

 Бүгін оқыған тақырыбымыз  -    (күш)

Шала білсек алатынымыз  -        (үш)

Он ойланып, жүз толғанып –      (піш)

Ең керегін бестік қылып –             (іш)

VII. Кім көп біледі?(Тест)

1. ”Көптің күші бірлікте” деген аталы сөзде  ...... ұғым қолданылады.

    А) Күш.      В)Уақыт.        Е)Масса .       Д) Инерция.

2 .   .......... күштің түсу нүктесі болып табылады.

    А) кесінді аяғы.      В)   Кесінді басы.

   С) Кесінді ұзындығы.    Д) Түзу сызық.

 3. Дене массасының оның көлеміне қатынасына тең физикалық шама .......деп аталады.

  А) көлем.    В) тығыздық. С) масса  Д)  күш.                                   

 

 4. 3 кН да      ............  Н бар.

 А) 30.        В) 30000           С)  3000 Н              Д) 3 Н

 5. SI жүйесінде күш бірлігі:

               А)  кг.          В) Н.        С)   кН.      Д)   м3   

 

VIII. Инсерт (түртіп алу)

 

Білемін

Білдім

Білгім келеді

 

 

 

 

 

 «Бес саусақ»

Суретін салып, саусақтар бағалауды көрсетеді.

Бас бармақ- бұл керемет, маған қатты ұнады!

Сұқ саусақ –бұған көңіл аудару керек! Ортан терек- бұл маған мүлдем ұнамады!

Аты жоқ саусақ- атмосфера бұл жерде... болды.

Шынашақ-маған .... жетпеді.

 

Оқушыларды смайликтер арқылы бағалаймын.

 

§15 Күш. Оқу ,өлең құрастыру.

 

 

 

 

Тапсырманы орындаған әр балаға конфеттер беріп отырамын.

Сабақтың

тақырыбы :§15 Күш

Мұғалімнің аты-жөні:  Абдикаримова Зулхия Балтабековна

Күні: 30.11.17ж

Сынып :

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағаноқушылар саны: 0

Жалпы

мақсаты :

Оқушыларға жаңа физикалық шама-күш ұғымы мен оның түрлері, өлшем бірлігі, күштің векторлық шама екенін түсіндіру, терең мағлұмат беру.

Күтілетін нәтижелері:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді.Физикалық шамаларға мысалдар келтіре алады, оқулықтағы тапсырмалармен жұмыс жасайды.

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Фиизикалық ұғымдармен таныстыру олардың мағынасын ашу. Ғылыми-техникалық жетістіктерінің ерекшеліктеріне тоқталады.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Бағалау критерийі

Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.

Негізгі түйінді идеялар:

1) Оқушылардың күш,  ұғымын күнделікті өмірмен байланыстыра білуіне және оны жақсы жақтарынан қолдана білуге тәрбиелеу.

2) Олардың қалыпты жұмыс істеу мүмкіндік жасау.

   

Сабақта қолданылатын  материалдар

Бейнероликтер, слайдтар, оқулық, интерактивті  тақта, стикер, Флипчарт, фламастерлер

Оқыту  әдістері

 

 

 

Оқыту мен оқудағы жаңа әдістер

АКТ

СТО

1.Жеке жұмыс, «миға шабуыл» әдісі, демонстрациялық, джигсо әдісі

 

Дерек көздері

Видео , слайдттар

 

 

Занимательная физика

$
0
0

Акмолинская область

Зерендинский район

КГУ «Васильковская основная школа»

 

 

«Утверждаю»

Директор КГУ «Васильковская

основная школа»

_______Кафанова А.Е.

«___» ________ 2017г.

 

Урок-игра

«Занимательная физика»

7 «Б» класс

  

                                                                        Подготовила:

                                      учитель физики                                                          Шаймуханова

Гульмира

 

 

Урок – игра «Занимательная физика» в 7 к.лассе.

 

« О, физика, наука из наук!

Всё впереди! Как мало за плечами!

Пусть химия нам будет вместо рук,

Пусть будет математика очами.

Не разлучайте этих трёх сестёр

Познания всего в подлунном мире.

Тогда лишь будет ум и глаз остёр

И знанья человеческие шире».

/М. Алигер/.

 

Цель урока:

Повторение в игровой форме физических понятий, имён физиков, названий физических приборов, которые являются основной базой для начала изучения курса физики;

расширение кругозора учащихся; воспитывать коммуникативные способности учащихся; развитие культуры общения и культуры ответа на вопрос; развитие познавательного интереса.

 

План урока:

 

Организационный момент.

1 тур - «Кроссворд».

2 тур - «Мини-тест».

3 тур -  «Кто изображен на фото?».

4 тур - «Укрась свое дерево».

5 тур - «Загадки по физике».

6 тур – «Физические приборы»

7 тур. Итоги урока.

 

УЧИТЕЛЬ: Подведение итогов.

Награждение.

 

Ход урока:

  1. Организационный момент:

УЧИТЕЛЬ: Мы сегодня с вами проводим необычный урок: а именно урок – игру. Мы отправимся в удивительное путешествие «Занимательной физики». Вы должны быть очень внимательными, активными, культурными и добрыми.

Прошу класс разбиться на 2 команды и представить себя: название команды, девиз, эмблема.

1 команда – «Атомы».

Наш девиз: В мир познанья погрузимся,

И к победе устремимся.

2 команда – «Молекулы».

Наш девиз: Мы маленькие,

Но очень шустрые!

УЧИТЕЛЬ: Молодцы! Как вы уже видите, на доске висит карта, на которой обозначен план движения нашего маршрута: «Занимательная физика». Мы посетим с вами все станции, во время игры вы будете правильно выполнять задания.

 

 

За каждое правильное задание команда получает жетон.

  1. Кроссворд.
  2. Мини-тест.
  3. «Кто изображен на фото?»
  4. «Укрась своё дерево»
  5. «Загадки по физике»
  6. «Физические приборы»

 

УЧИТЕЛЬ:  Для начала ребята, начнём с разминки в виде  кроссворда по физике.

  1. Кроссворд. Всего 10 вопросов.
  2. Мини-тест из 10 вопросов.
  3. «Кто изображен на фото?»

В этом конкурсе нужно, чтобы  команда выбрал правильную фамилию известных людей, так или иначе связанных с физикой.

1 команда:

  • команда:
  1. «Укрась своё дерево».  На доске изображено дерево, ваша задача каждая команда  должна скрепить на дерево по своему заданию. 1 команда – закрепляет стикеры «Формулы», 2 команда «Единицы измерения». За каждый правильный ответ зачитывается один балл.
  2. «Загадки по физике».

УЧИТЕЛЬ: Командам зачитываются загадки, а та команда, которая первая и правильно даст ответ зарабатывает для своей команды очко. Побеждает та команда, которая больше всего наберёт очков в этом конкурсе.

 

«Чудо – птица, алый хвост,

Полетела в стаю звёзд». /РАКЕТА/.

 

«Он в Москве, я в Ленинграде

В разных комнатах сидим

Далеко, а будто рядом

Разговариваем с ним». /ТЕЛЕФОН/.

 

«Сначала – блеск,

За блеском – треск,

За треском – плеск». /ГРОЗА, МОЛНИЯ, ГРОМ И ДОЖДЬ/.

 

«Цветное коромысло над рекою повисло». /РАДУГА/.

 

« В нашей комнате одно

Есть волшебное окно,

В нем летают чудо – птицы,

Бродят волки и лисицы,

Знойным летом снег идёт,

А зимою сад цветёт.

В этом окне чудес полно.

Что же это за окно?». /ТЕЛЕВИЗОР/.

 

 

«Никто его не видывал,

слышать – всякий слыхивал,

Без тела, а живёт оно,

Без языка – кричит оно». /ЭХО/.

 

«Что с земли не поднимешь?» /ТЕНЬ/.

 

«Пушистая вата плывёт куда – то.

Чем вата ниже, тем дождик ближе». /ТУЧА/.

 

«Белый дым тянул за чуб,

Раскачал на поле дуб,

Застучал в ворота, эй, откройте! Кто там?» /ВЕТЕР/.

 

«И в огне не горит, и в воде не тонет». /ЛЁД/.

 

«Железный острый нос в землю врос.

Роет, копает, землю разрыхляет». /ПЛУГ/.

 

« Две сестры качались, правды добивались,

А когда добились, то остановились». /ВЕСЫ/.

 

« У планет она большая, минимальна у частиц

Её на глаз на измеряют, ведь у неё не мало лиц». /МАССА/.

  

«Никто и ничто меня не остановит, можно только отсчитать,

Я бесконечности равняюсь, и со Вселенною под стать». /ВРЕМЯ/.

 

«Бываю я и постоянной, но чаще переменной,

А иногда мгновенной». /СКОРОСТЬ/.

 

« Я под мышкой посижу, и что сделать укажу:

Или разрешу гулять, или уложу в кровать». /ГРАДУСНИК/.

 

« Бываю часто вертикальна, могу любой наклон принять,

Могу я лечь горизонтально, могу размер определять.

Могу в кольцо, спираль свернуться,

Могу я змейкой проползти,

Могу опять назад вернуться,

Могу огромный путь пройти». /ДЛИНА/.

 

6.«Физические приборы».  Вам нужно записать на бланке под номерами название прибора. Правильный ответ – 1 балл.

 

  1. Подведение итогов и награждение команд.

УЧИТЕЛЬ: Как видите, мы успешно прошли всю дистанцию и дошли до конечной остановки. Теперь подсчитаем все заработанные баллы каждой команды и выявим победителя нашей игры.

ЖЮРИ:

1 место – Команда « Атомы»

1 место – Команда « Молекулы»

УЧИТЕЛЬ: Закончился наш необычный урок. У каждого из вас на парте цветные квадратики, уходя с урока, я попрошу вас опустить квадратики в конвертики, которые я закрепила на доске. И тогда мне будет ясно, с каким настроением от проведенного урока вы пошли на следующий урок.

 

Красный - очень доволен уроком;

Желтый – доволен;

Синий – не понравилось.

 

Спасибо всем вам за урок.

Он не заметно пролетел,

Вы даже не устали,

И дальше б продолжали.

Но, к сожалению звонок

Завет вас на другой урок!

 

СПАСИБО ЗА УРОК!!!

Акмолинская область

Зерендинский район

КГУ «Васильковская основная школа»

 

 

«Утверждаю»

Директор КГУ «Васильковская

основная школа»

_______Кафанова А.Е.

«___» ________ 2017г.

 

 

 

 

Урок-игра

«Занимательная физика»

7 «Б» класс

  

 

 

 

                                                                                                Подготовила:

                                      учитель физики                                                          Шаймуханова

Гульмира

Жумабековна

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Урок – игра «Занимательная физика» в 7 к.лассе.

 

« О, физика, наука из наук!

Всё впереди! Как мало за плечами!

Пусть химия нам будет вместо рук,

Пусть будет математика очами.

Не разлучайте этих трёх сестёр

Познания всего в подлунном мире.

Тогда лишь будет ум и глаз остёр

И знанья человеческие шире».

/М. Алигер/.

 

Цель урока:

Повторение в игровой форме физических понятий, имён физиков, названий физических приборов, которые являются основной базой для начала изучения курса физики;

расширение кругозора учащихся; воспитывать коммуникативные способности учащихся; развитие культуры общения и культуры ответа на вопрос; развитие познавательного интереса.

 

План урока:

 

Организационный момент.

1 тур - «Кроссворд».

2 тур - «Мини-тест».

3 тур -  «Кто изображен на фото?».

4 тур - «Укрась свое дерево».

5 тур - «Загадки по физике».

6 тур – «Физические приборы»

7 тур. Итоги урока.

 

УЧИТЕЛЬ: Подведение итогов.

Награждение.

 

Ход урока:

  1. Организационный момент:

УЧИТЕЛЬ: Мы сегодня с вами проводим необычный урок: а именно урок – игру. Мы отправимся в удивительное путешествие «Занимательной физики». Вы должны быть очень внимательными, активными, культурными и добрыми.

Прошу класс разбиться на 2 команды и представить себя: название команды, девиз, эмблема.

1 команда – «Атомы».

Наш девиз: В мир познанья погрузимся,

И к победе устремимся.

2 команда – «Молекулы».

Наш девиз: Мы маленькие,

Но очень шустрые!

УЧИТЕЛЬ: Молодцы! Как вы уже видите, на доске висит карта, на которой обозначен план движения нашего маршрута: «Занимательная физика». Мы посетим с вами все станции, во время игры вы будете правильно выполнять задания.

 

 

За каждое правильное задание команда получает жетон.

  1. Кроссворд.
  2. Мини-тест.
  3. «Кто изображен на фото?»
  4. «Укрась своё дерево»
  5. «Загадки по физике»
  6. «Физические приборы»

 

УЧИТЕЛЬ:  Для начала ребята, начнём с разминки в виде  кроссворда по физике.

  1. Кроссворд. Всего 10 вопросов.
  2. Мини-тест из 10 вопросов.
  3. «Кто изображен на фото?»

В этом конкурсе нужно, чтобы  команда выбрал правильную фамилию известных людей, так или иначе связанных с физикой.

1 команда:

  • команда:
  1. «Укрась своё дерево».  На доске изображено дерево, ваша задача каждая команда  должна скрепить на дерево по своему заданию. 1 команда – закрепляет стикеры «Формулы», 2 команда «Единицы измерения». За каждый правильный ответ зачитывается один балл.
  2. «Загадки по физике».

УЧИТЕЛЬ: Командам зачитываются загадки, а та команда, которая первая и правильно даст ответ зарабатывает для своей команды очко. Побеждает та команда, которая больше всего наберёт очков в этом конкурсе.

 

«Чудо – птица, алый хвост,

Полетела в стаю звёзд». /РАКЕТА/.

 

«Он в Москве, я в Ленинграде

В разных комнатах сидим

Далеко, а будто рядом

Разговариваем с ним». /ТЕЛЕФОН/.

 

«Сначала – блеск,

За блеском – треск,

За треском – плеск». /ГРОЗА, МОЛНИЯ, ГРОМ И ДОЖДЬ/.

 

«Цветное коромысло над рекою повисло». /РАДУГА/.

 

« В нашей комнате одно

Есть волшебное окно,

В нем летают чудо – птицы,

Бродят волки и лисицы,

Знойным летом снег идёт,

А зимою сад цветёт.

В этом окне чудес полно.

Что же это за окно?». /ТЕЛЕВИЗОР/.

 

 

«Никто его не видывал,

слышать – всякий слыхивал,

Без тела, а живёт оно,

Без языка – кричит оно». /ЭХО/.

 

«Что с земли не поднимешь?» /ТЕНЬ/.

 

«Пушистая вата плывёт куда – то.

Чем вата ниже, тем дождик ближе». /ТУЧА/.

 

«Белый дым тянул за чуб,

Раскачал на поле дуб,

Застучал в ворота, эй, откройте! Кто там?» /ВЕТЕР/.

 

«И в огне не горит, и в воде не тонет». /ЛЁД/.

 

«Железный острый нос в землю врос.

Роет, копает, землю разрыхляет». /ПЛУГ/.

 

« Две сестры качались, правды добивались,

А когда добились, то остановились». /ВЕСЫ/.

 

« У планет она большая, минимальна у частиц

Её на глаз на измеряют, ведь у неё не мало лиц». /МАССА/.

  

«Никто и ничто меня не остановит, можно только отсчитать,

Я бесконечности равняюсь, и со Вселенною под стать». /ВРЕМЯ/.

 

«Бываю я и постоянной, но чаще переменной,

А иногда мгновенной». /СКОРОСТЬ/.

 

« Я под мышкой посижу, и что сделать укажу:

Или разрешу гулять, или уложу в кровать». /ГРАДУСНИК/.

 

« Бываю часто вертикальна, могу любой наклон принять,

Могу я лечь горизонтально, могу размер определять.

Могу в кольцо, спираль свернуться,

Могу я змейкой проползти,

Могу опять назад вернуться,

Могу огромный путь пройти». /ДЛИНА/.

 

6.«Физические приборы».  Вам нужно записать на бланке под номерами название прибора. Правильный ответ – 1 балл.

 

  1. Подведение итогов и награждение команд.

УЧИТЕЛЬ: Как видите, мы успешно прошли всю дистанцию и дошли до конечной остановки. Теперь подсчитаем все заработанные баллы каждой команды и выявим победителя нашей игры.

ЖЮРИ:

1 место – Команда « Атомы»

1 место – Команда « Молекулы»

УЧИТЕЛЬ: Закончился наш необычный урок. У каждого из вас на парте цветные квадратики, уходя с урока, я попрошу вас опустить квадратики в конвертики, которые я закрепила на доске. И тогда мне будет ясно, с каким настроением от проведенного урока вы пошли на следующий урок.

 

Красный - очень доволен уроком;

Желтый – доволен;

Синий – не понравилось.

 

Спасибо всем вам за урок.

Он не заметно пролетел,

Вы даже не устали,

И дальше б продолжали.

Но, к сожалению звонок

Завет вас на другой урок!

 

СПАСИБО ЗА УРОК!!!

Акмолинская область

Зерендинский район

КГУ «Васильковская основная школа»

 

 

«Утверждаю»

Директор КГУ «Васильковская

основная школа»

_______Кафанова А.Е.

«___» ________ 2017г.

 

 

 

 

Урок-игра

«Занимательная физика»

7 «Б» класс

  

 

 

 

                                                                                                Подготовила:

                                      учитель физики                                                          Шаймуханова

Гульмира

Жумабековна

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Урок – игра «Занимательная физика» в 7 к.лассе.

 

« О, физика, наука из наук!

Всё впереди! Как мало за плечами!

Пусть химия нам будет вместо рук,

Пусть будет математика очами.

Не разлучайте этих трёх сестёр

Познания всего в подлунном мире.

Тогда лишь будет ум и глаз остёр

И знанья человеческие шире».

/М. Алигер/.

 

Цель урока:

Повторение в игровой форме физических понятий, имён физиков, названий физических приборов, которые являются основной базой для начала изучения курса физики;

расширение кругозора учащихся; воспитывать коммуникативные способности учащихся; развитие культуры общения и культуры ответа на вопрос; развитие познавательного интереса.

 

План урока:

 

Организационный момент.

1 тур - «Кроссворд».

2 тур - «Мини-тест».

3 тур -  «Кто изображен на фото?».

4 тур - «Укрась свое дерево».

5 тур - «Загадки по физике».

6 тур – «Физические приборы»

7 тур. Итоги урока.

 

УЧИТЕЛЬ: Подведение итогов.

Награждение.

 

Ход урока:

  1. Организационный момент:

УЧИТЕЛЬ: Мы сегодня с вами проводим необычный урок: а именно урок – игру. Мы отправимся в удивительное путешествие «Занимательной физики». Вы должны быть очень внимательными, активными, культурными и добрыми.

Прошу класс разбиться на 2 команды и представить себя: название команды, девиз, эмблема.

1 команда – «Атомы».

Наш девиз: В мир познанья погрузимся,

И к победе устремимся.

2 команда – «Молекулы».

Наш девиз: Мы маленькие,

Но очень шустрые!

УЧИТЕЛЬ: Молодцы! Как вы уже видите, на доске висит карта, на которой обозначен план движения нашего маршрута: «Занимательная физика». Мы посетим с вами все станции, во время игры вы будете правильно выполнять задания.

 

 

За каждое правильное задание команда получает жетон.

  1. Кроссворд.
  2. Мини-тест.
  3. «Кто изображен на фото?»
  4. «Укрась своё дерево»
  5. «Загадки по физике»
  6. «Физические приборы»

 

УЧИТЕЛЬ:  Для начала ребята, начнём с разминки в виде  кроссворда по физике.

  1. Кроссворд. Всего 10 вопросов.
  2. Мини-тест из 10 вопросов.
  3. «Кто изображен на фото?»

В этом конкурсе нужно, чтобы  команда выбрал правильную фамилию известных людей, так или иначе связанных с физикой.

1 команда:

  • команда:
  1. «Укрась своё дерево».  На доске изображено дерево, ваша задача каждая команда  должна скрепить на дерево по своему заданию. 1 команда – закрепляет стикеры «Формулы», 2 команда «Единицы измерения». За каждый правильный ответ зачитывается один балл.
  2. «Загадки по физике».

УЧИТЕЛЬ: Командам зачитываются загадки, а та команда, которая первая и правильно даст ответ зарабатывает для своей команды очко. Побеждает та команда, которая больше всего наберёт очков в этом конкурсе.

 

«Чудо – птица, алый хвост,

Полетела в стаю звёзд». /РАКЕТА/.

 

«Он в Москве, я в Ленинграде

В разных комнатах сидим

Далеко, а будто рядом

Разговариваем с ним». /ТЕЛЕФОН/.

 

«Сначала – блеск,

За блеском – треск,

За треском – плеск». /ГРОЗА, МОЛНИЯ, ГРОМ И ДОЖДЬ/.

 

«Цветное коромысло над рекою повисло». /РАДУГА/.

 

« В нашей комнате одно

Есть волшебное окно,

В нем летают чудо – птицы,

Бродят волки и лисицы,

Знойным летом снег идёт,

А зимою сад цветёт.

В этом окне чудес полно.

Что же это за окно?». /ТЕЛЕВИЗОР/.

 

 

«Никто его не видывал,

слышать – всякий слыхивал,

Без тела, а живёт оно,

Без языка – кричит оно». /ЭХО/.

 

«Что с земли не поднимешь?» /ТЕНЬ/.

 

«Пушистая вата плывёт куда – то.

Чем вата ниже, тем дождик ближе». /ТУЧА/.

 

«Белый дым тянул за чуб,

Раскачал на поле дуб,

Застучал в ворота, эй, откройте! Кто там?» /ВЕТЕР/.

 

«И в огне не горит, и в воде не тонет». /ЛЁД/.

 

«Железный острый нос в землю врос.

Роет, копает, землю разрыхляет». /ПЛУГ/.

 

« Две сестры качались, правды добивались,

А когда добились, то остановились». /ВЕСЫ/.

 

« У планет она большая, минимальна у частиц

Её на глаз на измеряют, ведь у неё не мало лиц». /МАССА/.

  

«Никто и ничто меня не остановит, можно только отсчитать,

Я бесконечности равняюсь, и со Вселенною под стать». /ВРЕМЯ/.

 

«Бываю я и постоянной, но чаще переменной,

А иногда мгновенной». /СКОРОСТЬ/.

 

« Я под мышкой посижу, и что сделать укажу:

Или разрешу гулять, или уложу в кровать». /ГРАДУСНИК/.

 

« Бываю часто вертикальна, могу любой наклон принять,

Могу я лечь горизонтально, могу размер определять.

Могу в кольцо, спираль свернуться,

Могу я змейкой проползти,

Могу опять назад вернуться,

Могу огромный путь пройти». /ДЛИНА/.

 

6.«Физические приборы».  Вам нужно записать на бланке под номерами название прибора. Правильный ответ – 1 балл.

 

  1. Подведение итогов и награждение команд.

УЧИТЕЛЬ: Как видите, мы успешно прошли всю дистанцию и дошли до конечной остановки. Теперь подсчитаем все заработанные баллы каждой команды и выявим победителя нашей игры.

ЖЮРИ:

1 место – Команда « Атомы»

1 место – Команда « Молекулы»

УЧИТЕЛЬ: Закончился наш необычный урок. У каждого из вас на парте цветные квадратики, уходя с урока, я попрошу вас опустить квадратики в конвертики, которые я закрепила на доске. И тогда мне будет ясно, с каким настроением от проведенного урока вы пошли на следующий урок.

 

Красный - очень доволен уроком;

Желтый – доволен;

Синий – не понравилось.

 

Спасибо всем вам за урок.

Он не заметно пролетел,

Вы даже не устали,

И дальше б продолжали.

Но, к сожалению звонок

Завет вас на другой урок!

 

СПАСИБО ЗА УРОК!!!

Акмолинская область

Зерендинский район

КГУ «Васильковская основная школа»

 

 

«Утверждаю»

Директор КГУ «Васильковская

основная школа»

_______Кафанова А.Е.

«___» ________ 2017г.

 

 

 

 

Урок-игра

«Занимательная физика»

7 «Б» класс

  

 

 

 

                                                                                                Подготовила:

                                      учитель физики                                                          Шаймуханова

Гульмира

Жумабековна

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Урок – игра «Занимательная физика» в 7 к.лассе.

 

« О, физика, наука из наук!

Всё впереди! Как мало за плечами!

Пусть химия нам будет вместо рук,

Пусть будет математика очами.

Не разлучайте этих трёх сестёр

Познания всего в подлунном мире.

Тогда лишь будет ум и глаз остёр

И знанья человеческие шире».

/М. Алигер/.

 

Цель урока:

Повторение в игровой форме физических понятий, имён физиков, названий физических приборов, которые являются основной базой для начала изучения курса физики;

расширение кругозора учащихся; воспитывать коммуникативные способности учащихся; развитие культуры общения и культуры ответа на вопрос; развитие познавательного интереса.

 

План урока:

 

Организационный момент.

1 тур - «Кроссворд».

2 тур - «Мини-тест».

3 тур -  «Кто изображен на фото?».

4 тур - «Укрась свое дерево».

5 тур - «Загадки по физике».

6 тур – «Физические приборы»

7 тур. Итоги урока.

 

УЧИТЕЛЬ: Подведение итогов.

Награждение.

 

Ход урока:

  1. Организационный момент:

УЧИТЕЛЬ: Мы сегодня с вами проводим необычный урок: а именно урок – игру. Мы отправимся в удивительное путешествие «Занимательной физики». Вы должны быть очень внимательными, активными, культурными и добрыми.

Прошу класс разбиться на 2 команды и представить себя: название команды, девиз, эмблема.

1 команда – «Атомы».

Наш девиз: В мир познанья погрузимся,

И к победе устремимся.

2 команда – «Молекулы».

Наш девиз: Мы маленькие,

Но очень шустрые!

УЧИТЕЛЬ: Молодцы! Как вы уже видите, на доске висит карта, на которой обозначен план движения нашего маршрута: «Занимательная физика». Мы посетим с вами все станции, во время игры вы будете правильно выполнять задания.

 

 

За каждое правильное задание команда получает жетон.

  1. Кроссворд.
  2. Мини-тест.
  3. «Кто изображен на фото?»
  4. «Укрась своё дерево»
  5. «Загадки по физике»
  6. «Физические приборы»

 

УЧИТЕЛЬ:  Для начала ребята, начнём с разминки в виде  кроссворда по физике.

  1. Кроссворд. Всего 10 вопросов.
  2. Мини-тест из 10 вопросов.
  3. «Кто изображен на фото?»

В этом конкурсе нужно, чтобы  команда выбрал правильную фамилию известных людей, так или иначе связанных с физикой.

1 команда:

  • команда:
  1. «Укрась своё дерево».  На доске изображено дерево, ваша задача каждая команда  должна скрепить на дерево по своему заданию. 1 команда – закрепляет стикеры «Формулы», 2 команда «Единицы измерения». За каждый правильный ответ зачитывается один балл.
  2. «Загадки по физике».

УЧИТЕЛЬ: Командам зачитываются загадки, а та команда, которая первая и правильно даст ответ зарабатывает для своей команды очко. Побеждает та команда, которая больше всего наберёт очков в этом конкурсе.

 

«Чудо – птица, алый хвост,

Полетела в стаю звёзд». /РАКЕТА/.

 

«Он в Москве, я в Ленинграде

В разных комнатах сидим

Далеко, а будто рядом

Разговариваем с ним». /ТЕЛЕФОН/.

 

«Сначала – блеск,

За блеском – треск,

За треском – плеск». /ГРОЗА, МОЛНИЯ, ГРОМ И ДОЖДЬ/.

 

«Цветное коромысло над рекою повисло». /РАДУГА/.

 

« В нашей комнате одно

Есть волшебное окно,

В нем летают чудо – птицы,

Бродят волки и лисицы,

Знойным летом снег идёт,

А зимою сад цветёт.

В этом окне чудес полно.

Что же это за окно?». /ТЕЛЕВИЗОР/.

 

 

«Никто его не видывал,

слышать – всякий слыхивал,

Без тела, а живёт оно,

Без языка – кричит оно». /ЭХО/.

 

«Что с земли не поднимешь?» /ТЕНЬ/.

 

«Пушистая вата плывёт куда – то.

Чем вата ниже, тем дождик ближе». /ТУЧА/.

 

«Белый дым тянул за чуб,

Раскачал на поле дуб,

Застучал в ворота, эй, откройте! Кто там?» /ВЕТЕР/.

 

«И в огне не горит, и в воде не тонет». /ЛЁД/.

 

«Железный острый нос в землю врос.

Роет, копает, землю разрыхляет». /ПЛУГ/.

 

« Две сестры качались, правды добивались,

А когда добились, то остановились». /ВЕСЫ/.

 

« У планет она большая, минимальна у частиц

Её на глаз на измеряют, ведь у неё не мало лиц». /МАССА/.

  

«Никто и ничто меня не остановит, можно только отсчитать,

Я бесконечности равняюсь, и со Вселенною под стать». /ВРЕМЯ/.

 

«Бываю я и постоянной, но чаще переменной,

А иногда мгновенной». /СКОРОСТЬ/.

 

« Я под мышкой посижу, и что сделать укажу:

Или разрешу гулять, или уложу в кровать». /ГРАДУСНИК/.

 

« Бываю часто вертикальна, могу любой наклон принять,

Могу я лечь горизонтально, могу размер определять.

Могу в кольцо, спираль свернуться,

Могу я змейкой проползти,

Могу опять назад вернуться,

Могу огромный путь пройти». /ДЛИНА/.

 

6.«Физические приборы».  Вам нужно записать на бланке под номерами название прибора. Правильный ответ – 1 балл.

 

  1. Подведение итогов и награждение команд.

УЧИТЕЛЬ: Как видите, мы успешно прошли всю дистанцию и дошли до конечной остановки. Теперь подсчитаем все заработанные баллы каждой команды и выявим победителя нашей игры.

ЖЮРИ:

1 место – Команда « Атомы»

1 место – Команда « Молекулы»

УЧИТЕЛЬ: Закончился наш необычный урок. У каждого из вас на парте цветные квадратики, уходя с урока, я попрошу вас опустить квадратики в конвертики, которые я закрепила на доске. И тогда мне будет ясно, с каким настроением от проведенного урока вы пошли на следующий урок.

 

Красный - очень доволен уроком;

Желтый – доволен;

Синий – не понравилось.

 

Спасибо всем вам за урок.

Он не заметно пролетел,

Вы даже не устали,

И дальше б продолжали.

Но, к сожалению звонок

Завет вас на другой урок!

 

СПАСИБО ЗА УРОК!!!

Акмолинская область

Зерендинский район

КГУ «Васильковская основная школа»

 

 

«Утверждаю»

Директор КГУ «Васильковская

основная школа»

_______Кафанова А.Е.

«___» ________ 2017г.

 

 

 

 

Урок-игра

«Занимательная физика»

7 «Б» класс

  

 

 

 

                                                                                                Подготовила:

                                      учитель физики                                                          Шаймуханова

Гульмира

Жумабековна

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Урок – игра «Занимательная физика» в 7 к.лассе.

 

« О, физика, наука из наук!

Всё впереди! Как мало за плечами!

Пусть химия нам будет вместо рук,

Пусть будет математика очами.

Не разлучайте этих трёх сестёр

Познания всего в подлунном мире.

Тогда лишь будет ум и глаз остёр

И знанья человеческие шире».

/М. Алигер/.

 

Цель урока:

Повторение в игровой форме физических понятий, имён физиков, названий физических приборов, которые являются основной базой для начала изучения курса физики;

расширение кругозора учащихся; воспитывать коммуникативные способности учащихся; развитие культуры общения и культуры ответа на вопрос; развитие познавательного интереса.

 

План урока:

 

Организационный момент.

1 тур - «Кроссворд».

2 тур - «Мини-тест».

3 тур -  «Кто изображен на фото?».

4 тур - «Укрась свое дерево».

5 тур - «Загадки по физике».

6 тур – «Физические приборы»

7 тур. Итоги урока.

 

УЧИТЕЛЬ: Подведение итогов.

Награждение.

 

Ход урока:

  1. Организационный момент:

УЧИТЕЛЬ: Мы сегодня с вами проводим необычный урок: а именно урок – игру. Мы отправимся в удивительное путешествие «Занимательной физики». Вы должны быть очень внимательными, активными, культурными и добрыми.

Прошу класс разбиться на 2 команды и представить себя: название команды, девиз, эмблема.

1 команда – «Атомы».

Наш девиз: В мир познанья погрузимся,

И к победе устремимся.

2 команда – «Молекулы».

Наш девиз: Мы маленькие,

Но очень шустрые!

УЧИТЕЛЬ: Молодцы! Как вы уже видите, на доске висит карта, на которой обозначен план движения нашего маршрута: «Занимательная физика». Мы посетим с вами все станции, во время игры вы будете правильно выполнять задания.

 

 

За каждое правильное задание команда получает жетон.

  1. Кроссворд.
  2. Мини-тест.
  3. «Кто изображен на фото?»
  4. «Укрась своё дерево»
  5. «Загадки по физике»
  6. «Физические приборы»

 

УЧИТЕЛЬ:  Для начала ребята, начнём с разминки в виде  кроссворда по физике.

  1. Кроссворд. Всего 10 вопросов.
  2. Мини-тест из 10 вопросов.
  3. «Кто изображен на фото?»

В этом конкурсе нужно, чтобы  команда выбрал правильную фамилию известных людей, так или иначе связанных с физикой.

1 команда:

  • команда:
  1. «Укрась своё дерево».  На доске изображено дерево, ваша задача каждая команда  должна скрепить на дерево по своему заданию. 1 команда – закрепляет стикеры «Формулы», 2 команда «Единицы измерения». За каждый правильный ответ зачитывается один балл.
  2. «Загадки по физике».

УЧИТЕЛЬ: Командам зачитываются загадки, а та команда, которая первая и правильно даст ответ зарабатывает для своей команды очко. Побеждает та команда, которая больше всего наберёт очков в этом конкурсе.

 

«Чудо – птица, алый хвост,

Полетела в стаю звёзд». /РАКЕТА/.

 

«Он в Москве, я в Ленинграде

В разных комнатах сидим

Далеко, а будто рядом

Разговариваем с ним». /ТЕЛЕФОН/.

 

«Сначала – блеск,

За блеском – треск,

За треском – плеск». /ГРОЗА, МОЛНИЯ, ГРОМ И ДОЖДЬ/.

 

«Цветное коромысло над рекою повисло». /РАДУГА/.

 

« В нашей комнате одно

Есть волшебное окно,

В нем летают чудо – птицы,

Бродят волки и лисицы,

Знойным летом снег идёт,

А зимою сад цветёт.

В этом окне чудес полно.

Что же это за окно?». /ТЕЛЕВИЗОР/.

 

 

«Никто его не видывал,

слышать – всякий слыхивал,

Без тела, а живёт оно,

Без языка – кричит оно». /ЭХО/.

 

«Что с земли не поднимешь?» /ТЕНЬ/.

 

«Пушистая вата плывёт куда – то.

Чем вата ниже, тем дождик ближе». /ТУЧА/.

 

«Белый дым тянул за чуб,

Раскачал на поле дуб,

Застучал в ворота, эй, откройте! Кто там?» /ВЕТЕР/.

 

«И в огне не горит, и в воде не тонет». /ЛЁД/.

 

«Железный острый нос в землю врос.

Роет, копает, землю разрыхляет». /ПЛУГ/.

 

« Две сестры качались, правды добивались,

А когда добились, то остановились». /ВЕСЫ/.

 

« У планет она большая, минимальна у частиц

Её на глаз на измеряют, ведь у неё не мало лиц». /МАССА/.

  

«Никто и ничто меня не остановит, можно только отсчитать,

Я бесконечности равняюсь, и со Вселенною под стать». /ВРЕМЯ/.

 

«Бываю я и постоянной, но чаще переменной,

А иногда мгновенной». /СКОРОСТЬ/.

 

« Я под мышкой посижу, и что сделать укажу:

Или разрешу гулять, или уложу в кровать». /ГРАДУСНИК/.

 

« Бываю часто вертикальна, могу любой наклон принять,

Могу я лечь горизонтально, могу размер определять.

Могу в кольцо, спираль свернуться,

Могу я змейкой проползти,

Могу опять назад вернуться,

Могу огромный путь пройти». /ДЛИНА/.

 

6.«Физические приборы».  Вам нужно записать на бланке под номерами название прибора. Правильный ответ – 1 балл.

 

  1. Подведение итогов и награждение команд.

УЧИТЕЛЬ: Как видите, мы успешно прошли всю дистанцию и дошли до конечной остановки. Теперь подсчитаем все заработанные баллы каждой команды и выявим победителя нашей игры.

ЖЮРИ:

1 место – Команда « Атомы»

1 место – Команда « Молекулы»

УЧИТЕЛЬ: Закончился наш необычный урок. У каждого из вас на парте цветные квадратики, уходя с урока, я попрошу вас опустить квадратики в конвертики, которые я закрепила на доске. И тогда мне будет ясно, с каким настроением от проведенного урока вы пошли на следующий урок.

 

Красный - очень доволен уроком;

Желтый – доволен;

Синий – не понравилось.

 

Спасибо всем вам за урок.

Он не заметно пролетел,

Вы даже не устали,

И дальше б продолжали.

Но, к сожалению звонок

Завет вас на другой урок!

 

СПАСИБО ЗА УРОК!!!

Акмолинская область

Зерендинский район

КГУ «Васильковская основная школа»

 

 

«Утверждаю»

Директор КГУ «Васильковская

основная школа»

_______Кафанова А.Е.

«___» ________ 2017г.

 

 

 

 

Урок-игра

«Занимательная физика»

7 «Б» класс

  

 

 

 

                                                                                                Подготовила:

                                      учитель физики                                                          Шаймуханова

Гульмира

Жумабековна

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Урок – игра «Занимательная физика» в 7 к.лассе.

 

« О, физика, наука из наук!

Всё впереди! Как мало за плечами!

Пусть химия нам будет вместо рук,

Пусть будет математика очами.

Не разлучайте этих трёх сестёр

Познания всего в подлунном мире.

Тогда лишь будет ум и глаз остёр

И знанья человеческие шире».

/М. Алигер/.

 

Цель урока:

Повторение в игровой форме физических понятий, имён физиков, названий физических приборов, которые являются основной базой для начала изучения курса физики;

расширение кругозора учащихся; воспитывать коммуникативные способности учащихся; развитие культуры общения и культуры ответа на вопрос; развитие познавательного интереса.

 

План урока:

 

Организационный момент.

1 тур - «Кроссворд».

2 тур - «Мини-тест».

3 тур -  «Кто изображен на фото?».

4 тур - «Укрась свое дерево».

5 тур - «Загадки по физике».

6 тур – «Физические приборы»

7 тур. Итоги урока.

 

УЧИТЕЛЬ: Подведение итогов.

Награждение.

 

Ход урока:

  1. Организационный момент:

УЧИТЕЛЬ: Мы сегодня с вами проводим необычный урок: а именно урок – игру. Мы отправимся в удивительное путешествие «Занимательной физики». Вы должны быть очень внимательными, активными, культурными и добрыми.

Прошу класс разбиться на 2 команды и представить себя: название команды, девиз, эмблема.

1 команда – «Атомы».

Наш девиз: В мир познанья погрузимся,

И к победе устремимся.

2 команда – «Молекулы».

Наш девиз: Мы маленькие,

Но очень шустрые!

УЧИТЕЛЬ: Молодцы! Как вы уже видите, на доске висит карта, на которой обозначен план движения нашего маршрута: «Занимательная физика». Мы посетим с вами все станции, во время игры вы будете правильно выполнять задания.

 

 

За каждое правильное задание команда получает жетон.

  1. Кроссворд.
  2. Мини-тест.
  3. «Кто изображен на фото?»
  4. «Укрась своё дерево»
  5. «Загадки по физике»
  6. «Физические приборы»

 

УЧИТЕЛЬ:  Для начала ребята, начнём с разминки в виде  кроссворда по физике.

  1. Кроссворд. Всего 10 вопросов.
  2. Мини-тест из 10 вопросов.
  3. «Кто изображен на фото?»

В этом конкурсе нужно, чтобы  команда выбрал правильную фамилию известных людей, так или иначе связанных с физикой.

1 команда:

  • команда:
  1. «Укрась своё дерево».  На доске изображено дерево, ваша задача каждая команда  должна скрепить на дерево по своему заданию. 1 команда – закрепляет стикеры «Формулы», 2 команда «Единицы измерения». За каждый правильный ответ зачитывается один балл.
  2. «Загадки по физике».

УЧИТЕЛЬ: Командам зачитываются загадки, а та команда, которая первая и правильно даст ответ зарабатывает для своей команды очко. Побеждает та команда, которая больше всего наберёт очков в этом конкурсе.

 

«Чудо – птица, алый хвост,

Полетела в стаю звёзд». /РАКЕТА/.

 

«Он в Москве, я в Ленинграде

В разных комнатах сидим

Далеко, а будто рядом

Разговариваем с ним». /ТЕЛЕФОН/.

 

«Сначала – блеск,

За блеском – треск,

За треском – плеск». /ГРОЗА, МОЛНИЯ, ГРОМ И ДОЖДЬ/.

 

«Цветное коромысло над рекою повисло». /РАДУГА/.

 

« В нашей комнате одно

Есть волшебное окно,

В нем летают чудо – птицы,

Бродят волки и лисицы,

Знойным летом снег идёт,

А зимою сад цветёт.

В этом окне чудес полно.

Что же это за окно?». /ТЕЛЕВИЗОР/.

 

 

«Никто его не видывал,

слышать – всякий слыхивал,

Без тела, а живёт оно,

Без языка – кричит оно». /ЭХО/.

 

«Что с земли не поднимешь?» /ТЕНЬ/.

 

«Пушистая вата плывёт куда – то.

Чем вата ниже, тем дождик ближе». /ТУЧА/.

 

«Белый дым тянул за чуб,

Раскачал на поле дуб,

Застучал в ворота, эй, откройте! Кто там?» /ВЕТЕР/.

 

«И в огне не горит, и в воде не тонет». /ЛЁД/.

 

«Железный острый нос в землю врос.

Роет, копает, землю разрыхляет». /ПЛУГ/.

 

« Две сестры качались, правды добивались,

А когда добились, то остановились». /ВЕСЫ/.

 

« У планет она большая, минимальна у частиц

Её на глаз на измеряют, ведь у неё не мало лиц». /МАССА/.

  

«Никто и ничто меня не остановит, можно только отсчитать,

Я бесконечности равняюсь, и со Вселенною под стать». /ВРЕМЯ/.

 

«Бываю я и постоянной, но чаще переменной,

А иногда мгновенной». /СКОРОСТЬ/.

 

« Я под мышкой посижу, и что сделать укажу:

Или разрешу гулять, или уложу в кровать». /ГРАДУСНИК/.

 

« Бываю часто вертикальна, могу любой наклон принять,

Могу я лечь горизонтально, могу размер определять.

Могу в кольцо, спираль свернуться,

Могу я змейкой проползти,

Могу опять назад вернуться,

Могу огромный путь пройти». /ДЛИНА/.

 

6.«Физические приборы».  Вам нужно записать на бланке под номерами название прибора. Правильный ответ – 1 балл.

 

  1. Подведение итогов и награждение команд.

УЧИТЕЛЬ: Как видите, мы успешно прошли всю дистанцию и дошли до конечной остановки. Теперь подсчитаем все заработанные баллы каждой команды и выявим победителя нашей игры.

ЖЮРИ:

1 место – Команда « Атомы»

1 место – Команда « Молекулы»

УЧИТЕЛЬ: Закончился наш необычный урок. У каждого из вас на парте цветные квадратики, уходя с урока, я попрошу вас опустить квадратики в конвертики, которые я закрепила на доске. И тогда мне будет ясно, с каким настроением от проведенного урока вы пошли на следующий урок.

 

Красный - очень доволен уроком;

Желтый – доволен;

Синий – не понравилось.

 

Спасибо всем вам за урок.

Он не заметно пролетел,

Вы даже не устали,

И дальше б продолжали.

Но, к сожалению звонок

Завет вас на другой урок!

 

СПАСИБО ЗА УРОК!!!

Viewing all 254 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>